Yr Adfail

gan Dafydd ap Gwilym

“Tydi, y bwth tinrhwth twn,

Yrwng weundir a gwyndwn,

Gwae a’th weles, dygesynt,

Yn gyfannedd gyfedd gynt,

Ac a’th wŷl heddiw’n friw frig

Dan do ais, dwyndy ysgig;

A hefyd ger dy hoywfur

Ef a fu ddydd, cerydd cur,

Ynod, ydd oedd ddiddanach

Nog yr wyd, y gronglwyd grach,

Pan welais, pefr gludais glod,

Yn dy gongl un deg yngod,

Forwyn, bonheddig fwyn fu,

Hoywdwf yn yonghydu,

A braich pob un gofl fun fudd,

Yn gwlm arngylch ci gilydd;

Braich meinir, briwawch clod;

A’m braich innau, somau syml,

Dan glast asw dyn glwys disyml

Hawddfyd gan fasw i’th laswydd,

A heddiw nid ydyw’r dydd.”

“Ys mau gŵyn, geirswyn gwersyllt,

Am hynt a wnaeth y gwynt gwyllt.

Ystorm o fynwes dwyrain

A wnaeth gur hyd y mur main.

Uchenaid gwynt, gerrynt gawdd,

Y deau a’m didoawdd.”

“Ai’r gwynt a wnaeth helynt hwyr?

Da y nithiodd dy do neithiwyr.

Hagr y torress dy esyth;

Hudol enbyd yw’r byd byth.

Dy gongl, mau ddeongl ddwyoch,

Gwely ym oedd, nid gwål moch.

Doe’r oeddud mewm gradd addwyn

Yn glyd uwchben fy myd mwyn;

Hawdd o ddadl, heddiw’dd ydwyd,

Myn Pedr, heb na chledr na chlwyd.

Amryw bwnc ymwnc amwyll,

Ai hwn yw’r bwth twn bath twyll?”

“Aeth talm o waith y teulu,

Dafydd å chroes; da foes fu.”