Bywyd y Parch. Ebenezer Richard/Rhagymadrodd

← Bywyd y Parch. Ebenezer Richard

Bywyd y Parch. Ebenezer Richard gan Henry Richard a Edward W Richard

Cynnwysiad →

RHAGYMADRODD.

WRTH gyflwyno y gwaith hwn i sylw ein cydwladwyr, crefwn ganiatâd i grybwyll nad ydym wedi arbed llafur na thraul i'w wneuthur yn deilwng o enw y gwrthddrych a gofnodir, ac o sylw darllenyddion deallus Cymru. Yr ydym wedi beiddio ymarfer cymaint o hyder yn ein cyd-genedl, yn enwedig y rhan hòno o honynt sydd yn perthyn i'r Trefnyddion Calfinaidd, a chredu na chyfrifant gyfrol o'r maintioli hyn yn ormod o deyrnged i goffadwriaeth un a dreuliodd ei holl fywyd yn eu gwasanaeth, a thuag at ba un y byddent arferol o broffesu tra yn fyw gymaint o barch, cariad, a diolchgarwch. Pa un a ydyw yr hyder hwn wedi ei gam-osod, amser a ddengys.

Ein hamcan yn nghyfansoddiad y gwaith oedd cadw priod ddull (idiom) y Gymraeg mor belled ag y medrem, a gochelyd defnyddio geiriau ansathredig ac annealladwy, gan nad ydym yn gweled na rheswm na dyben yn yr arfer sydd yn rhy gyffredin gan rai ysgrifenwyr Cymreig, o fritho eu cyfansoddiadau â geiriau clogyrnaidd ac anghynefin, oddieithr yn wir eu bod yn cael eu dwyn i mewn i'r dyben o guddio moelni meddyliau y rhai a'u defnyddiant.

Y mae yn ddyledus i ni gydnabod caredigrwydd amryw o'n cyfeillion yn Nghymru, am y parodrwydd a ddangosasant i weinyddu i ni bob cynnorthwy yn eu gallu tuag at gwblhau ein gorchwyl. Ac yn mlaenaf ac yn benaf, dylem nodi y cefnogaeth a'r cyfarwyddyd a dderbyniasom oddiwrth ein hanwyl ewythr, y Parch. Thomas Richard, ar yr hwn yr ydym yn edrych yn bresennol fel yr unig un y gallwn bwyso arno, wedi colli "tywysog ein ieuenctyd."

Gweddus yw i ni hefyd goffau gyda diolchgarwch enwau Mr. David Jenkins o Aberteifi, a'r Parch. Thomas Evans, o Gaerfyrddin, y rhai a anfonasant i ni amryw hysbysiadau tra gwerthfawr mewn perthynas i ranau boreuol o fywyd gweinidogaethol ein hanwyl dad. Y mae yn gweinu i ni hyfrydwch galarus i grybwyll enw y diweddaf o'r gwŷr hyn, pan ystyriom ei fod er y pryd y derbyniasom y cyfarchiad hwnw oddiwrtho, wedi canlyn ei hen gyfaill i'r "breswylfa lonydd." Ac am dano ef gofynwn genad i sylwi wrth fyned heibio, na anadlodd erioed ddyn o ysbryd mwy cywir a thrwyadl, nac o galon fwy addfwyn a thyner. Addas yw i ni ddwyn y dystiolaeth hon i gymeriad y gwr cyfiawn hwn, canys dangosodd tuag atom ni ofal a charedigrwydd mawr, pan yr oeddem yn ieuainc, ac yn preswylio mewn gwlad ddyeithr.

Os cawn le i farnu fod ein gwaith yn dderbyniol, y mae genym eto lawer o ysgrifeniadau Mr. Richard yn ein meddiant, pigion o ba rai a ellir eu cyhoeddi mewn cyfrol fechan, os dangosir unrhyw awydd am eu cael.

45, Chiswell Street, Llundain,

Mawrth 1, 1839.