Cân neu Ddwy/Harddwch

Cân neu Ddwy

gan T Rowland Hughes

HARDDWCH

"Ti a'i cei", medd un, "yng nglendid y wawr."
A thrannocth, cyn dydd, mi a ddringais y bryn
i weled holl liwiau'r wawr.
Ond dychwelais a’m calon yn drom.

"Ti a'i gweli", medd arall, "yng ngerddi'r rhos.
Yno y chwery, yno y chwardd."
Cerddais yn hir yng ngerddi'r rhos, a phluf y
petalau yn llithro i'r lawnt.
Ond nid oedd yno ond blodau a choed, ac ni
chlywais mo'i chwerthin ef.

Medd arall, a'r môr yng nglesni ei drem: "Ym
min y môr y clywi ei lais, lle plyg y tonnau eu
gwyrdd a'u gwyn. Ef yw telynor eu cerddi
hwy."
Crwydrais y traeth am oriau maith, ond nid oedd
yno ond ton a thon a lleddf ddiarhebion y
môr.

"Os deui", medd bugail, "i greigiau'r foel, ti a'i
gweli hyd lethrau'r grug."
Dringais yn llawen i'r gwyntoedd hir a cherdded
y rhosydd llwyd.
Ond hen ac unig ac araf fy ngham pan ddychwelais
hyd lethrau'r ŵyn.

Medd bardd: "Yn hud y machlud y mae."
Blin oedd fy nhraed wrth ddringo'r bryn, a'r hwyr
yn aur ac oren a rhos.
O'r brig ni welwn ond haul ar ŵyr, yn suddo i
goed ymhell.

Yna medd arall, a'i lais yn dawel a chryf: "Mae
coeden geirios yn flodau'n fy ngardd, a'i
changau yn rhwydo'r sêr. Dani y gorffwys
Harddwch liw nos."
Syllais yn hir ar y sêr drwy'r gwlân, ond ni welais
ei fantell, ni chlywais mo'i anadl ef.

Llusgai fy nhraed ar fy nhaith tua thref, a
syrthiais ar fin y ffordd.
Llifodd y gwyll i'm llygaid llesg.

Pan lithrodd y golau i'm meddwl yn ôl, mi a
glywn dynerwch lleisiau o'm cylch, mi a
welwn addfwynder llaw a threm.
Mil harddach oeddynt na'r wawr a'r rhos, tecach
na golud machlud a môr.

Trannoeth, mi a ddringais y bryn â'm calon yn
llon,
A gwelwn fod popeth, popeth yn hardd.