Cofiant Cadwaladr Jones, Dolgellau/At y Darllenwyr

Cofiant Cadwaladr Jones, Dolgellau

gan Robert Thomas (Ap Vychan)

AT Y DARLLENWYR.

—————————————

ANWYL GYDWLADWYR,

Nid wyf yn gweled fod unrhyw esgusawd yn angenrheidiol dros gyhoeddi cofiant i'r diweddar Barchedig Cadwaladr Jones. Ni wnaed ond a ddylesid wneyd. Yr oedd ef yn haeddu cael gwneuthur o honom hyn iddo. Yr oedd yn un o ragorolion y ddaear, a bu am dymhor hir iawn, yn un o brif golofnau y weinidogaeth yn ein mysg, ac yn addurn iddi yn mhob peth.

Mewn perthynas i'r gwaith, gelwir sylw y darllenwyr at y pethau canlynol:—

1. Ychydig iawn a ysgrifenodd Mr. Jones o'i hanes ei hun. Nid oedd dim yn mron i'w gael ar hyny yn mysg yr ysgrifau a adawodd ar ei ol, oddieithr ambell gofnodiad byr a diffygiol, a ellid ddefnyddio fel awgrym am bethau eraill. Yr oedd hyny yn anfantais fawr, yn enwedig i ysgrifenu hanes boreuddydd ei fywyd.

2. Gan fod y cofiant wedi ei ysgrifenu gan wahanol bersonau, pell oddiwrth eu gilydd, ceir yn y gwaith fod amryw o'r ysgrifenwyr yn crybwyll yr un pethau yn nodweddiad Mr. Jones; megys, ei arafwch a'i amynedd mawr—pethau ynddo ef oeddynt yn amlwg iawn i'w holl gydnabyddion. Nis gellid tynu y pethau hyn allan o'r gwahanol ysgrifau, a'u gadael yn unig yn ngwaith un o'r ysgrifenwyr, heb anafu gormod ar y cyfansoddiadau eraill. Ac heblaw hyny, y mae pob un sydd yn crybwyll y cyfryw bethau yn gwneuthur hyny yn ei ddull ei hunan. Nid yw ysgrifenwyr y Beibl yn petruso dim wrth grybwyll pethau a nodasid o'r blaen gan eraill am bersonau ac amgylchiadau; ac y mae fod dau neu dri o dystion yn dywedyd yn un—air am yr un ffeithiau, yn profi eu cywirdeb: ond nid llawer o hyny chwaith sydd yn y cofiant.

3. Ceir nodiadau Duwinyddol o eiddo Mr. Jones, yn y llyfr hwn, mewn ffurf ddadleuol. Buasai yn well genyf fi pe buasent mewn dull gwahanol; ond nid oedd modd eu cael ond yn y ffurf y gwelir hwynt yma. Buasai eu troi i arddull arall, ond odid, yn gam a'u hysgrifenydd. Nid oedd arno ef ddim ofn i'w olygiadau gael eu profi wrth safon y Beibl a rhesymeg, ac nid oes ar y rhai sydd yn barnu yn gyffelyb iddo, ddim ofn y prawf mwy nag yntau. Amcan y cofiant. ydyw dangos beth oedd golygiadau yr Hen Olygydd, ar rai o byngciau Duwinyddiaeth, ac nid profi eu cywirdeb, na'u hannghywirdeb. Gadewir hyny, yn bur dawel, i'r rhai a ewyllys- iont eu dwyn at y safon, ac i benderfyniad y dydd a ddaw. 4. Bu y llyfr yn hwy nag y buasai yn ddymunol yn cael ei ddwyn allan drwy y wasg, ond ni fu dim ocdiad, a allesid ei hebgor, yn hyny chwaith. Ond er byred yw yr amser er pan hunodd yr hybarch Cadwaladr Jones, y mae lluaws o gawri y weinidogaeth wedi disgyn i byrth y bedd ar ol ei ymadawiad ef, ac yn eu plith, rai y mae eu nodiadau yn y llyfr hwn. Y mae eraill yn tynu tua phen eu taith, a'r "nos yn dyfod;" ond yr Arglwydd sydd yn teyrnasu," a'i ewyllys ef a wneler, yn mhob peth.

Y GOLYGYDD.

Mawrth 23, 1870.

O.Y.—Dymuna y Cyhoeddydd gydnabod caredigrwydd awdwyr y gwahanol ysgrifau yn y cofiant hwn, a'u parodrwydd i gynorthwyo yn nygiad allan y gwaith. Yr oedd amryw frodyr eraill, a chydlafurwyr â'r "Hen Olygydd," y buasai yn hoff ganddynt ychwanegu eu teyrnged o barch i'w goffadwriaeth; ond buasai cyhoeddi eu hysgrifau yn chwyddo maint a phris y llyfr y tu hwnt i'r terfynau a fwriadwyd ac a drefnwyd o'r dechreuad; felly, bu raid gadael cynyrchion amryw o'r neilldu, er mor dda fuasai ganddo eu dodi i mown. Y mae rhai gwallan argraphyddol wedi diane er pob gofal, ond nid ydynt ond ychydig a dibwys.