Cofiant am y Parch. Richard Humphreys, Dyffryn/Boddlonrwydd

← Camgyhuddiadau

Cofiant am y Parch. Richard Humphreys, Dyffryn gan Griffith Williams, Talsarnau

Siampl a Dynwarediad →

BODDLONRWYDD.

BODDLONRWYDD sydd rinwedd gwrthwyneb i duchan, grwgnach, ac anniddigrwydd ysbryd pigog ac anhawdd rhyngu ei fodd, yr hwn ysbryd sydd barod i dori allan ar flyneddau fel y flwyddyn hon, ac nid hwyrach yr un a ganlyn.

Ni byddai yn briodol dyweyd fod angel yn anfoddlon, nac yn wirionedd pe dywedid fod cythraul yn foddlawn; oblegyd y mae angel yn cael pob peth at ei feddwl, heb dim yn tynu yn groes iddo: ac o'r ochr arall nid oes dim wrth fodd y diafol, nac yntau wrth fodd neb arall. Nid boddlonrwydd y Cristion yw dedwyddwch yr angel—cael ei feddwl i gydymffurfiad â phob peth llywodraeth Duw yn y nef yw dedwyddwch yr angel, a chael ei feddwl i ymostyngiad tawel i lywodraeth Duw ar y ddaear yw y boddlonrwydd sydd yn mynwes y Cristion. Tybia rhai eu bod yn foddlawn pan nad ydynt ond yn ddifyr, neu yn llawen fwynhau eu pleserau anianol, am ryw hyd.

"Canu a wnant a bod yn llawen,
Fel y gog ar frig y gangen.'

Eraill a gyfrifant eu hunain yn foddlawn dros ben, pan nad ydynt ond difater a dideimlad. Ni waeth ganddynt hwy ar y ddaear ffordd y cerddo y byd, nid yw iselbris ac uchelbris nwyddau ac anifeiliaid ond yr un peth iddynt; y maent hwy fel Twm Dwneyn, yn gefnllwm ac esgeirnoeth, yr hwn, ar y diwrnod oeraf, a ddywedai nad oedd arno ef ddim anwyd, ac na byddai ar neb arall ddim pe rhoddent gymaint ag a feddent am danynt fel efe. Y mae rhai fel hyn, wedi ymfoddloni, yn tynu arnynt anfoddlonrwydd rhai eraill. Ond y boddlonrwydd sydd gysylltiedig â duwioldeb a gynwys yn

1. Derbyniad diolchgar y duwiol o holl drugareddau Duw yn ei iachawdwriaeth a'i ragluniaeth, ac ymostyngiad tan alluog law Duw yn ei geryddon, ac yn holl groesau ei daith trwy y byd.

2. Cynwys ystyriaethau teilwng am lywodraeth y Duw mawr—ei bod yn gyfiawn, yn ddoeth, ac yn dda. Dywed mai yr Arglwydd sydd yn teyrnasu, gorfoledded y ddaear, llawenyched ynysoedd lawer.'

3. Gobaith gwastadol yn y meddwl y bydd i bob peth gydweithio er daioni yn y diwedd, pa un bynag ai hawddfyd ai adfyd. Caiff y naill fel y llall wasanaethu yn eu tro i ddwyn oddiamgylch y lles mwyaf y bydd i'r "byr ysgafn gystudd," tan fendith y nef, "weithredu tragwyddol bwys gogoniant i ni."

4. Cynwysa yr ystyriaeth ei bod yn llawer gwell nag yr haeddasom ei bod, ac yn llawer gwell nag yr ofnasom y byddai, ac ysgatfydd yn well nag y mae ar lawer o'n cydgreaduriaid. Ac megys y mae mesur helaeth o drueni yn yr ystyriaeth nad oes gofid neb fel ein gofid ni, felly y mae mesur o dawelwch yn yr ystyriaeth fod ein gofidiau yn llai na'r eiddo eraill.

5. Cynwys duedd yn y meddwl i sylwi ar amlder a gwerth trugareddau Duw, a gwel y sant eu bod yn amlach na gwallt ei ben, eu bod yn amlach nag y gellir eu rhifo, ac nas gellir bwrw eu gwerth, a bod y rhai mwyaf angenrheidiol yn fwyaf cyffredinol ac amlaf ar yr un pryd. O! mor lluosog yw gweithredoedd Duw, a'i drugaredd fel llen wedi ei thaenu arnynt oll. "Fy enaid bendithia yr Arglwydd, ac nac annghofia ei holl ddoniau ef."

6. Y mae boddlonrwydd yn cynwys y gelfyddyd sanctaidd o gadw y dymuniadau am bethau y bywyd hwn o fewn terfynau priodol. Nid yw yn bechadurus i ni ddymuno yn gymedrol bethau da y fuchedd hon, tra nad elom dros derfynau cyfreithlondeb, ond pan y mae y dymuniadau yn ymhelaethu y tuhwnt i fesurau rhesymol, y canlyniad fydd siomedigaeth ac anfoddlonrwydd. Peidio rhoddi ein meddwl ar uchelbethau, na rhodio mewn pethau rhy uchel i ni, peidio ag ymgais at ddull rhy uchel o fyw, a gochel chwenych ychwaneg o barch, awdurdod, a lle, nag y mae Duw a dynion yn gweled yn dda eu rhoddi i ni, yn ddiau a gynyrchai y rhinwedd o foddlonrwydd yn doreithiog.

7. Y mae yn angenrheidiol hefyd i foddlonrwydd fod ein cydwybod yn cymeradwyo ein holl ymarweddiad. Er nad yw y goreu o ddynion ond anmherffaith, eto os ein cydwybod a'n condemnia, nis gallwn fod yn foddlawn. Er holl wendid y natur ddynol, ac er holl demtasiynau y byd, y cnawd, a'r diafol, a gwrthryfel deddf yr aelodau yn erbyn deddf y meddwl, gall y Cristion ddywedyd tua diwedd ei daith, pan y mae amser ei ymddattodiad wedi nesu, "Mi a ymdrechais ymdrech deg, mi a orphenais fy ngyrfa, mi a gedwais y ffydd. O hyn allan rhoddwyd coron cyfiawnder i'w chadw i mi, yr hon a rydd yr Arglwydd, y Barnwr cyfiawn, i mi yn y dydd hwnw :" ac nid yn unig i Paul, "ond i bawb a garant ei ymddangosiad ef." Ac megys y dywed y ddiareb, "Asgre lân diogel ei pherchen," felly dywedaf finau, cydwybod lân boddlawn ei pherchen. Gwledd wastadol yw y galon lawen hon—y mae pryd o ddail gyda hi yn well nag ŷch pasgedig hebddi.

Bellach, rhaid rhoddi terfyn ar hyn o ysgrif, rhag na chynyrcha ddigon o foddlonrwydd yn narllenwyr y "Geiniogwerth," i foddloni i ddarllen rhyw druth maith, eto erfyniwn eu hamynedd i ystyried y gras o foddlonrwydd. Yn un peth, fe gynyrcha ddiolchgarwch, offryma yn wirfoddol yr aberth hwn yn wastadol, teimla yn ddedwydd wrth aberthu fel hyn, ïe, fel gŵr gonest wrth dalu ei ddyled.

Hefyd, y mae boddlonrwydd, nid yn unig yn lleihau ein gofid, ond hefyd yn mwyhau ein cysuron. Dywed y ddiareb fod yn rhaid i duchan gael y drydedd, sef o hyny o fwyniant sydd genym; felly y mae boddlonrwydd yn ychwanegu ato, ac yn ei wneuthur yn saith mwy. Y mae y dyn boddlawn yn gysur iddo ei hunan. Bydd yn byw yn llawen gyda'i wraig a'i blant anwyl holl ddyddiau ei fywyd. Y mae boddlonrwydd yn fantais i'w iechyd ac i'w deulu, ac i bawb o'i gwmpas. Y mae yn fendigedig yn ei fynediad a'i ddyfodiad, yn ffrwyth ei fru, ac yn nghawell ei does, ac yn nghynyrch ei ddefaid a'i wartheg, ac yn llafur ei ddwylaw. Nid mynych y llafuria yn ofer, nac y cenedla i drallod, ond bydd ei hâd yn fendigedig gan yr Arglwydd.

Yn olaf y mae yn ddifyr i'r boddlawn wneyd ei ddyledswydd, ac y mae ganddo fantais i'w llwyr wneyd, am fod ei ddyledswyddau yn ei olwg ef yn freintiau—efe a'u cyflawna yn brydlawn ac yn llwyr. Hysbys yw fod ded wyddwch pob sefyllfa yn y byd hwn yn ymddibynu ar gyflawniad dyledswyddau y sefyllfa hono: pa beth bynag fyddo y rhai, os gadewir heb eu gwneyd, neu ar haner eu cyflawni, rhaid dwyn y canlyniad.

"Gan fod yn foddlawn i'r hyn sydd genych."—Y Geiniogwerth, 1850.