Cyfrol Goffa Richard Bennett/Cariad at y Gwirionedd (2 Thes. ii. 10)

← Cyngor i Flaenoriaid

Cyfrol Goffa Richard Bennett golygwyd gan D Teifgar Davies

Dieithr ydwyf ar y ddaear (Salm 119, 19) ) →

"CARIAD Y GWIRIONEDD"-2 Thes. ii. 10

Y MAE i'r testun amryw o ystyron, ond cymerwn ni ef i olygu "Cariad at y gwirionedd," pob gwirionedd—oddi wrth Dduw, ac ato. Na ddychrynwn rhag darganfyddiadau gwyddonwyr, ymchwilwyr, &c. "Ni bu ddim dirgel, ond fel y delai i eglurdeb," meddai Iesu Grist. Carwn wirionedd ymhob cylch, ac o ba le bynnag y daw. Ond yn arbennig gwirionedd yr Efengyl y Beibl—Y Gwirionedd.

(a) Carwn y gwirionedd ei hun.
Nid ein rhag-dybiau ni am yr hyn a ddylai fod, na'n hesboniadau ni arno. Nid dysgeidiaeth anwadal uwch-feirniaid nac is-feirniaid amdano, na thraddodiadau ein tadau yn ei gylch, ond y gwirionedd ei hun.

(b) Carwn y gwirionedd hwn i gyd.
Addewidiona bygythion hefyd; adnod â blas maddeuant arni—ac adnod â blas sancteiddrwydd arni hefyd. Pan fyddo o'n plaid-ie, a phan fyddo yn ein herbyn hefyd. Cofiwch gwestiwn Aletheius a Theomemphus, a'r atebaid: Peidio tampro â'r safon.

(c) Carwn y gwirionedd.
Nid ei dderbyn fel y derbyniodd y creigleoedd yr had,-egino heddiw a gwywo yfory. Nid ei ddeall fel y rhai a oleuwyd unwaith ac a syrthiasant ymaith wedyn. Nid ei barchu fel y perchir barbed wire, rhag cael dolur oddi wrtho. Nid ufuddhau iddo er mwyn y wobr draw. Ond ei garu er ei fwyn ei hun, ymfodloni, ymhyfrydu, ymserchu ynddo. Nid cadw'r Saboth gan ofyn, Pa bryd yr â heibio, fel y gwerthom ŷd, etc., ond galw'r Saboth yn hyfrydwch a gofyn pa bryd y daw eto. Nid ffugio cariad fel Simon y Pharisead at Iesu Grist. "Ni roddaist i mi ddwfr i'm traed," y cwrteisrwydd arferol i wahoddedig. A gaiff ef fwy? Hon a olchodd fy nhraed â dagrau. Paham? "Hi a garodd yn fawr." I ba gyfeiriad y mae ein dyfeisgarwch ni? A gaiff y Beibl gymaint o barch â llyfrau eraill? Ai llunio cyfleusterau i ddarllen a myfyrio yn y Gair a wnawn, ai llunio esgusodion dros osgoi hynny?

Tri rheswm dros garu'r gwirionedd.

(i) Oni cherir ef ni bydd yn allu llywodraethol yn ein bywyd. Yr hyn y mae dyn yn ei hoffi a gaiff deyrnasu arno Paham? Am fod cariad yn gryf fel angau,—yn gryfach na phethau cryfaf dyn. (a) Yn gryfach na synnwyr a rheswm. Yr oedd pob rheswm dros i Samson beidio â phriodi merch y Philistiaid. Ond' y mae hi wrth fy modd i,' meddai, ac am hynny rhaid i synnwyr ildio. Onid yw llwybrau ei orchmynion' wrth ein bodd ninnau, ni bydd gwirionedd Duw ond ail beth gennym. (b) Yn gryfach na phob cyrhaeddiadau deallol. Y mae mae cariad yn debyg i'r bias yn y bêl (bowls). Yr oedd Balaam yn gwybod llawer. gŵr yr agorwyd ei lygaid' yn bowlio at farc go lew—'marw o farwolaeth yr uniawn.' Ond tynnodd cariad at wobr anghyfiawnder' ef i ŵyro. Bu farw ymhlith y gelynion—ymhell oddi wrth y marc. (c) Yn bwysicach nag arferion da ac ymarweddiad dichlynaidd. Yr oedd y gŵr ieuanc y dywedir amdano yn yr Efengyl, wedi cadw'r gorchmynion oll o'i febyd, yn bowlio at y marc uchaf posibl etifeddu bywyd tragwyddol.' Ond ymddiried mewn golud' yn ei dynnu ar ŵyr bron ar ei waethaf." Efe a aeth ymaith yn athrist'. Paham yn athrist? Am ei fod yn rhyw ymwybodol ei fod yn gwneud camgymeriad—ond myned er hynny. Sonnir am ddynion â'u serch arnynt eu hunain... er dysgu bob amser ni ddeuant byth i wybodaeth o'r gwirionedd. Pa le a roddwn i'r gwirionedd yn ein bywyd? Y mae Duw am iddo gael y lle gorau y cysegr sancteiddiolaf, y galon. A feiddiwn ni ei gadw yn y cyntedd allanol?

(ii) Oni bydd y gwirionedd yn allu llywodraethol ynom, ni bydd yn allu amddiffynnol inni chwaith.

Ped ymryddhai'r trefedigaethau oddi tan lywodraeth Prydain, ni chaent ei hamddiffyniad mwy. Y sawl a'm carant i, a garaf innau. Fy anrhydeddwyr a anrhydeddaf,' Tarian yw efe '-i bwy? I bawb a ymddiriedant ynddo. Y mae'r gwirionedd yn amddiffyn pob un a gymer ei arwain ganddo. Ac angel Duw, yr hwn oedd yn myned o flaen byddin Israel, a symudodd, ac a aeth o'u hôl hwynt ... Ac efe a ddaeth rhwng llu yr Eifftiaid a llu Israel; ac yr ydoedd yn gwmwl ac yn dywyllwch i'r Eifftiaid, ac yn goleuo y nos i Israel: ac ni nesaodd y naill at y llall ar hyd y nos. Dyma beth mawr! Gwirionedd Duw yn goleuo i ni.

Dyna brofiad y Salmydd yn ei gystudd, "Oni bai fod dy ddeddf yn hyfrydwch i mi, darfuasai yna am danaf." Morris Evans ar lawr; ond yn fwy na choncwerwr ymhen yr wythnos. Beth wnaeth y gwahaniaeth? Darn o adnod o lyfr yr Actau. Ond, cofiwn mai â'i ffrindiau y gwna'r gwirionedd fel hyn. "Am iddo roddi ei serch arnaf, am hynny y gwaredaf ef." Dim byd i Saul, dim byd i Jehoram mewn cyfyngder. "Beth sydd i mi a wnelwyf â thi? Dos at broffwydi dy dad, ac at broffwydi dy fam."

"Derbyn cariad y gwirionedd, fel y byddent gadwedig"—ar hyd y daith. Bydd adnodau yn dilyn y Cristion, fel life-guards, i'w amddiffyn, ac yn ernes o fuddugoliaeth lwyr yn y man.

"Tangnefedd Duw, fel afon gref,
O Orsedd Nef yn llifo,
A fydd i'r sawl a garo'r gwir,
Gan rodio'n gywir ynddo.'

(iii) Oni chaiff y gwirionedd ein llywodraethu a'n hamddiffyn, cyn bo hir fe â yn allu barnedigaethol yn ein bywyd.

Ni wn beth i'w ddweud ar hyn; nid wyf yn ei ddeall. Nid y farn ddiwethaf a olygir: rhaid i bawb wynebu honno.

Am hynny y denfyn Duw iddynt hwy amryfusedd cadarn, fel y credont gelwydd." Y Beibl, o'i hir gamddefnyddio, o'r diwedd yn ildio goleuni camarweiniol. Dynion yn eu gweithio eu hunain allan o gylch dylanwad yr Ysbryd Glan, ac yn cael credu'r peth a fynnont. O'r Beibl y caiff yr Antinomiaid resymau dros fywyd penrhydd; ac yn y Beibl y cafodd y Pabyddion resymau dros losgi'r merthyron yn y tân. Ie, a dynion â "Y Beibl yn eu dwylo a gyflawnodd crime mwyaf yr oesoedd. mae gennym ni gyfraith, ac wrth ein cyfraith ni efe a ddylai farw," llefent ger bron Pilat. "Croeshoelia ef." Sut y medrent daflu cochl gwirionedd dros weithred mor anfad?

Hir gellwair â'r gwir, nes y diflasodd hwnnw, a'u gollwng i fynd wrth eu cyngor eu hunain. Edrychwch arnynt, yn synagog Nasareth, gyda'r dyn a anesid yn ddall, yn cynllwyn i ladd Lazarus,—yn dysgu'r milwyr i ddweud anwiredd, etc.

Ac eto pe buasai Ysgol Sul y pryd hwnnw, buasai y rhain yn flaenllaw ynddi. Yr oeddent yn chwilio'r Ysgrythurau, etc. Pa le yr oedd y bai ynteu? "A hon yw y ddamnedigaeth garu o ddynion y tywyllwch yn fwy na'r goleuni."

Edrychwch arnoch eich hunain." Gwylia arnat dy hun. "Adwaenwn hwn a hwn yn dda iawn." Beth amdanat ti dy hun? Gwell i ddyn wneuthur tipyn o home detective-work na barnu ei frawd. A fyddwn ni yn ystumio'r gwirionedd weithiau? "Dowch i'r Ysgol Sul," "Waeth imi beidio, os gwir a ddywedodd y dyn Bangor yna. Gwyliwn deithio y ffordd yna, mae honyna'n darfod ychydig ymlaen.

Wel, cofleidiwn a chusanwn y gwirionedd rhag iddo ddigio. Un gair eto; yr ydych yn cofio ysmaldod Wil Bryan, yn ceisio gyrru'r cloc tra'r oedd un olwyn yn ei logell. A ydym ni yn peidio â bod yn rhy debyg iddo mewn ystyr anhraethol fwy pwysig? Y mae'r Cyfarfod Misol newydd basio yma. A fu o yn llwyddiant-yn fendith i ni?

Gofynnaf yn ôl: A oedd yr olwyn fawr yn y gafael, y serchiadau yn cydio, ac yn bachu yn y gwirionedd? Os felly, nid ofer a fu.'


(Y Bont, Mehefin 9, 1918).