Cywydd y gal

gan Dafydd ap Gwilym

Rho Duw gal, rhaid yw gwyliaw

arnad a llygad a llaw

am hyn o hawl, pawl pensyth,

yn amgenach bellach byth;

rhwyd adain cont, rhaid ydiw

rhag cwyn rhoi ffrwyn yn dy ffriw

i'th atal fal na'th dditier

eilwaith, clyw anobaith cler.

Casaf rholbren wyd gennyf,

corn cod, na chyfod na chwyf;

calennig gwragedd-da Cred,

cylorffon ceuol arffed,

ystum llindag, ceiliagwydd

yn cysgu yn ei blu blwydd,

paeledwlyb wddw paladflith,

pen darn imp, paid a'th chwimp chwith;

pyles gam, pawl ysgymun,

piler bon dau hanner bun,

pen morlysywen den doll,

pwl argae fal pawl irgoll.

Hwy wyd na morddwyd mawrddyn,

hirnos herwa, gannos gyn;

taradr fal paladr y post,

benlledr a elwir bonllost.

Trosol wyd a bair traserch,

clohigin clawr moeldin merch.

Chwibol yn dy siol y sydd,

chwibbanogl gnuchio beunydd.

Y mae llygad i'th iaden

a wyl pob gwreignith yn wen;

pestel crwn, gwn ar gynnydd,

purdan ar gont fechan fydd;

toben arffed merchedau,

tafod cloch yw'r tyfiad clau;

cibyn dwl, ceibiai dylwyth,

croen dagell, ffroen dwygaill ffrwyth.

Llodraid wyd o anlladrwydd,

lledr d'wddw, llun asgwrn gwddw gwydd;

hwyl druth oll, hwl drythyllwg,

hoel drws a bair hawl a drwg.

Ystyr fod gwrit a thitmant,

ostwng dy ben, planbren plant.

Ys anodd dy gysoni,

ysgwd oer, dioer gwae di!

Aml yw cerydd i'th unben,

amlwg yw'r drwg drwy dy ben.