Dyddanwch yr Aelwyd/Y Messia

← Y Dderwen

Dyddanwch yr Aelwyd gan Hughes a'i Fab, Wrecsam

Y Llafurwr Tlawd →

Y MESSIA.

DECHREUWOH gân wyryfon Sion werdd;
I bynciau'r Nef y perthyn gwychaf gerdd.
Y ffrwd yn trydar-gwig yn gwatwar gwynt,
Breuddwydion Pindus a'i awenau gynt,
Ni foddiant mwy. Dwyfola di fy nghân
A gwrddaist santaidd fant Esaia a thân.

Gan dreiddio i oesau i ddod dechreuai'r bardd.
Ymddyga Morwyn Fab! Blaguryn dardd
O wreiddyn Jesse, ei flodeuyn pêr
Gwasgara sawr o ddaear hyd y sér.
Y dwyfol Ysbryd ar ei ddail a drig,
A ch'lomen Nef disgyna ar ei frig.
Ti Nen, tywallta dy neithdaraidd wlith,
Mewn gosteg araf hidla gawod flith!
Y llesg, a'r claf o'i rin dderbyniant les,
Nawdd rhag ystorm, a chysgod rhag y gwres
Diflana bai, dilëir yr ystryw lwyd ;
Adchwelol iawnder ei chlorianau gwyd;
Ar garnedd brwydrau tyf olewydd hedd,
Cyfoda purdeb Gwynfa hen o fedd.
Chwim hedwch flwyddau ! dwyre ddedwydd ddydd !
O rwymau nos tyr'd, faban, rhwyga'n rhydd.
Gwel, Anian frysia i ddwyn ei thorchau fyrdd,
A'r holl darth per anadla'r gwanwyn gwyrdd;
Libanus, gwel ei gopa tàl a gryn,
A choedydd chwyfiawg ddawsiant ar y bryn:
Gwel fwg per-lysiau'n derchu o Saron wen,
A Charmel freiliawg grib bereiddia'r nen;
Clywch pa lais ban drwy'r anial mud sy'n bod,
Par'towch y ffordd, mae Duw, mae Duw yn dod?
Mae Duw Mae Duw! ateba llethri'r lef,
Cyhoedda creigiau ei ymweliad Ef.
Gwel! byd a'i derbyn o'r uchelder crwm!
Fynyddoedd soddwch! dwyrëed glyn a chwm:
A brig plygedig, Gedrwydd, talwch ged,
Ymlyfnha graig! lif chwvrn i'th wrthol rhed!

Iachawr sy'n dod ! fel d'wedodd beirdd y Nef,
Clywch Ef fyddariaid! ddeillion gwelwch Ef!
Dwg lygad tywyll o dew gèn yn rhydd,
Ac ar y ganwyll ddwl arllwysa ddydd;
Holl folltau'r glust o flaen ei lais wnant ffoi,
A newydd gainc a'i swyna wrth ddatgloi;
Y mud a gan,-y cloff a ddryllia'i ffyn,
Corelwa'n fwch fel iwrch ar wá y bryn.
Un och na thwrf ni thyr ar hinon byd,
Oddiar bob grudd fe sycha'r dagrau i gyd:
Mewn cadwyn ddiemwnt rhwymir angau mwy,
Certh ordeyrn annwn deimla'i fythol glwy.
Fel'r arwedd bugail da ei braidd o'i ol,
Gan geisio gloewaf nant a gwyrddaf ddol,
Adferu y goll, a chyfarwyddo'r wyr,
Y dydd eu gwarchod, ac eu noddi'r hwyr ;
A'i faethlon fraich yn casglu'r eiddil ŵyn,
Eu porthi a'i law, ac yn ei gol eu dwyn;
Felly Efe a lywia fyd a'i law,
Er addawedig Dad yr oes a ddaw.
Gwlad yngwrth gwlad ni threilia mwy ei grym,
Ni chwrdda milwyr graid & llygaid llym:
Ni hulir aerfa mwy a llachar ddur;
Ni chyffry'r udgorn croch, na chas, na chur:
Pladuriau wneir o'r diles wayw-fyn;
A swch fu'n gledd braenarir godre'r bryn.
Dwyrëa llysoedd, llon orephna'r had
Yr hyn ddechreu'sid gan ei fyr-oes dad;
Y gwinwydd nodda'r hil ar hefin brwd,
Y llaw fu'n hau a fêd, a gluda'r cawd.
Rhyfedda gwr wel'd yn yr anial cras,
Y lili'n tarddu drwy y cwrlid glas;
Synlama, ynghanol diffaeth sych pan glyw
Y llethri'n tyrddu gan reieidr byw
Yn holltau'r graig, lle ffurfiodd draig ei ffau,
Cryn llafrwyn ir, a gwelir hesg yn gwau;
Lle nidrodd drain ar lychlyd ochrau'r glyn,
A chwardd dan urdd o geinhardd dderi ac ynn.
Tyf palmwydd gwyrdd yn mangre'r grinllyd berth,
A myrtwydd prid lle cysgodd cegid certh.
Y Blaidd a'r Oen gyd borant gylch y gail,
Tywysa'r plentyn Lew wrth dennyn dail;

Yr Arth gyd ieua â'r ŷch mewn dinych dang,
A llyfa seirff di-lid y troed a'u sang:
Y baban nwyfus red oddiwrth y fron,
I chware a gwiber hyd y barth yn llon,
A rhifa frychau'r cèn symudliw, hardd,
Try'r colyn fforchog gylch ei fys,—a chwardd.

Cwyd! cwyd yr haul yw'th goron, Salem wen!
Derchafa'th olwg! dwyre'th gaerawg ben!
Gwel hil dirif i'th eang lys yn urdd,
Gwel fyd yn esgor iti feibion fyrdd,
O'th ddeutu tyrant, llu ar lu'n un lef
Erfyniant fywyd ; brysiant am y nef.
Gwel wylltion Lwythau'n toi dy byrth & mawl,
Dy Dduw addolant, rbodiant yn dy wawl.
Gwel wrth d'allorau'n plygu lywion byd,
Can dyru arnynt gnwd Sabæa'i gyd!
I ti anadla llwyni Edom glaer,
I ti esgora bryniau Ophir aur.
Gwel, Nef ei gemawg byrth yn agor sydd,
Ac arnat yn ymdori'n ddylif dydd.
Mwy ni oreura dwyrain haul y wawr,
Ni leinw'r lloer ei harian gorn yn awr,
Ar goll yn dy belydr, gwelwant hwy;
Un llif o rad, un fflam ddigwmwl mwy
Orlanwa'th lys. Tywyna'r Gwawl ei hun
Yn llachar; tyr ddydd bythol Duw ar ddyn !
Try'r Nen yn fwg, hysbydda'r cefnfor trwch,
Y moelydd doddant, syrth clogwyni'n llwch,
Ond sicr ei air, yr un ei allu fydd;
Dy sedd ni syfl, yn deyrn MESSIA sydd.

—Alun