Dyddanwch yr Aelwyd/Y Tri Rhybudd

← Y Llafurwr Tlawd

Dyddanwch yr Aelwyd gan Hughes a'i Fab, Wrecsam

Y Gwlithyn →

Y TRI RHYBUDD.

O brenau'r maes y dyfna'i wreiddyn
I adaw'r llawr yw'r mwyaf cyndyn;
Am hyn bu'r doethion gynt yn doedyd,
Pohwya'r oes melusa'r bywyd.

Efelly'r ydym wrth naturiaeth.
Yn dewis oedi dydd marwolaeth,
Fel un yn rhoi'r peth ddylai gofio
Yn mhell o'i olwg heb ei styrio.

Dir yw Angau, gwnair cyffesu,
Ond etto 'chydig sy 'n ei gredu:
Os hen ddihareb ni wna lwyddo
Mi draethaf hanes gwerth ei gofio.

Pan oedd y ddawns a phawb yn ddiddan,
Ar ddydd priodas Siencyn Morgan,
Pwy ddaeth i mewn pan llona'r chwareu
Ond Henwr penllwyd elwid Angau.

Rhoes alwad i'r Priodfab diwall
A golwg sad i 'stafell arall,
Rhaid it', eb ef, roi heibio 'th Briod,
A chyda mi rhaid iti ddyfod.

Beth! gyda 'th di! attebai Siencyn,
Gyda 'th di ! be sy ar yr Hurtyn!
Mor ieuanc oed, a gado Mhriod,
Ac heb law hyn, 'dw'i ddim yn barod.

Fy meddwl i ar hyn o adeg
Ar bethau eraill sydd yn rhedeg;
Oblegid heddyw ydyw nodol
Dydd fy neithior diddan ethol.

Pa beth a dd'wedodd ef yn mhellach
Ni chefais glywed dim amgenach;
Beth bynag Angau wnaeth ei hebgor
I fyw'n y byd am beth yn rhagor.

Dywedodd Angau'n ddifrifedig,
A'i awr-wydryn yn grynedig,
Yn iach am dro, ni wnaf heb amgen
Ddim tori llwydd dy oriau llawen.

Ac hefyd rhag im' gael fy meio
Am fod yn greulon wrthyt heno,
Rhof amser it' ddarparu 'n mhellach,
I'r byd nesaf yn gymhwysach.

A chyn dy alw i blith y meirwon
Ti gei wahanol Dri Rhybuddion,
Mewn llwyr obaith na rwgnechi,
Ond gadaw'r byd yn foddlon gwedi.

I'r ammod hwn y cyttunasant
Bawb yn foddlawn ymadawsant,
Yr Angau melyn llwm aeth allan,
Ac at ei ddawns a Siencyn Morgan.

Y modd y treuliodd ef ei ddyddiau
Mor faith, mor ddoeth, mor dda ar brydiau,
Mygu 'i bibell a byw 'n llawen
Clywch yn mhellach gan yr awen.

Yn mlaen ag ef mewn llwydd a llafar,
Ei wraig nid croes, ei blant yn gysur,
Treulio 'r dydd yn rhydd ar heddwch,
A llawn eiddo mewn llonyddwch.

Fel hyn flynyddau ar flynyddau
Bu 'n sathru 'n esmwyth yr un llwybrau,
Heb feddwl dim fod Angau'n gwylio,
Na'i wel’d ei hunan yn heneiddio.

Ond er mor ddiofal, er mor ddiddan,
Ni ddaw henaint ddim ei hunan,'
Llithro wnaeth ei oed o'r diwedd
Yn mlaen i bedwar ugain mlynedd.

Ac wele 'n awr, ar ryw ddechreunos,
Yr hen Genad yn ymddangos,
Gan ddweyd nas darfu ddim anghofio
Yma 'n dyner alw am dano.

Heb wel'd yn graff, ac etto 'n ammau,
Adnabu ryw fodd lais yr Angau,
Mewn llewyg braidd, gan fraw a dychryn,
Mor fuan daethost, ebe Siencyn!

Mor fuan meddi, eb yr Angau,
Ai ni wyddost hyd dy ddyddiau?
Mae er pan elwais haner canmlwydd,
Athithau 'n bedwar llawn ugeinmlwydd;

Gwaethaf oll, atebai'r trwsglyn,
Ond gweithred fwyn f'ai achub henddyn;
“ Beth bynag, dylid profi'th warant,
A roes un gywir yn dy feddiant.

Ac heblaw hyn, addewaist anfon
I mi wahanol Dri Rhybuddion;
Am danynt yr edrychais lawer,
Dylâwn gael tâl am golli f'amser.

Nid oes, eb Angau, mi wn yn rhodio
A mi ymdeithydd mor ddi groeso,
Mae gan o'r brenin i'r cardotyn
Ryw oferbeth yn fy erbyn.

Ond, gyfaill, paid a bod yn gecrus,
Can' croeso it' o'th ddyddiau hapus,
Nerth ac iechyd maith i gychwyn
O gylch yn hy eith dŷ a'th dyddyn.

Aros beth, attebai'r henddyn,
Paid a siarad yn rhy sydyn!
Mi gloffais i er's pedair blynedd,
Ni allaf fyned o fy annedd.

Nid syndod mawr eb ef, yr Angau,
Er hyn ti gedwaist dy lygadau :
Gweled ceraint a chyfeillion
A ddwg siriol dda gysuron.

Fe allai hyny, ebai'r henwr
Ond aethum i yn waeth fy nghyflwr,
Bu'n digwydd imi, hyn sydd amlwg,
Er fy ngalar golli 'ngolwg.

Chwedl garw yn wir yw'r geiriau,
Ond mae un cysur, eb yr Angau,
I wneud gwellåd o'r holl golledion,
Ti glywi'n addas bob newyddion.

'Rw'i'n hoffus iawn o wrando newydd,
Ond clwy'r penau ddarfu ddigwydd
Gwneyd fy nwyglust gan fyddared,
A maith yw'r clo, 'rw'i'n methu clywed.

Wel, wel! dywedai'r sad ddrychiolaeth,
Os wyt fel hyn, wrth wir dystiolaeth,
Yn Gloff, yn Ddall, yn Fyddar foddion,
Ti gefaist eithaf Tri Rhybuddion.

Tyr'd gyda mi, mae pobpeth drosodd,
Eb ef, ac ynddo'i saeth a blanodd,
Yn awr ei hun i fyny rhoddes;
Felly y terfyn hyn o hanes.

R. DAVIES, NANTGLYN.