Geiriadur Bywgraffyddol o Enwogion Cymru 1867-Cyf I/Bevan, Thomas

Geiriadur Bywgraffyddol o Enwogion Cymru 1867-Cyf I

gan Josiah Thomas Jones

Mae erthygl parthed:
Thomas Bevan
ar Wicipedia

BEVAN, THOMAS, y cenadwr i Madagascar, oedd enedigol o ardal Neuaddlwyd, yn sir Aberteifi, ac aelod o eglwys Neuaddlwyd. Tueddwyd ef i fyned allan yn genadwr i Madagascar. Ac yn Awst, 1817, cafodd ef â gwr ieuanc arall o'r ardal hono, o'r enw Dafydd Jones, eu hordeinio yn Neuaddlwyd, i'r dyben hyny. Hwynt hwy oedd y cenadon Protestanaidd cyntaf a diriasant yn Madagascar (bu yno genadau Pabaidd cyn hyny, y rhai ni wyddasunt). Hwy a adawsant Prydain yn niwedd y flwyddyn rag-grybwylledig, ac a gyraeddasant Mauritius yn Ebrill 1818; ac yn Awst, hwy a aethant drosodd i Madagascar, lle y cawsant dderbyniad croesawgar gan Fisatra, brenin Tamatave, yr hwn a ddanfonodd ei fab, yn nghyd â deg neu ddeuddeg o blant atynt i'r ysgol. Yr oedd gan y plant alluoedd yn mhell tu hwnt i'w dysgwyliad; gan fod pawb yn dyweyd mai yr un peth fyddai iddynt, geisio dysgu creaduriaid direswm a'u dysgu hwy. Ar ol iddynt gael y fath dderbyniad caredig, dychwelasant i Mauritius, i ymofyn eu gwragedd a'u plant; y Parch. D. Jones a ddychwelodd o Mauritius gyntaf; ond cyn dychweliad y Parch. T. Bevan yn ol i Tamatave, gofynodd i un o'r masnachwyr pa fodd yr oedd Mr. Jones a'i deulu, yntau a atebodd, "O, y mae ei wraig a'i blentyn wedi eu claddu, ac y mae yntau ei hun yn dra annhebyg i fyw." Pan glywodd efe hyny, efe a wylodd yn hidl oddiyno i artref ei barchus a'i ofidus frawd. A phan aeth efe i'w olwg, ymaflodd yn ei law, a dywedodd wrtho dan wylo, "Y mae fy ngwaith ar ben, ond chwi a fyddwch byw ac a lwyddwch: ymwrolwch, a chymerwch galon." Mr. Jones a ddywedai, "Tewch, myfi sydd glaf, a chwithau sydd iach." Mr. Bevan a ddywedodd, "Chwi a gewch weled mai gwir a ddywedais, ac fe ddaw un arall i lanw fy lle." Bu farw Mr. Bevan yn mhen y tridiau; wraig a'i blentyn a fuont feirw ar ei ol yn fuan. A chyn diwedd Ionawr, 1819, yr oedd pump o'r chwech cenadon a'u teuluoedd wedi marw, a'r chweched yn glaf.