Gwaith Goronwy Owen Cyf II/Esboniadau

← Y Pedwar Mesur ar Hugain

Gwaith Goronwy Owen Cyf II gan Goronwy Owen golygwyd gan Owen Morgan Edwards

Mynegai a geirfa →

ATODIAD III.
(Pigion o lythyrau Goronwy, i esbonio ambell gyfeiriad.)

CERYDD CYWYDD Y FARN.
[At Richard Morris, Walton, Gor. 9, 1753.]

SUPPOSING what they allege to be true in the main, that llusg and sain are oftener to be met with than any other cynghanedd, I am not able to comprehend how that comes to be a fault. Had any one taken it into his head to carry on such a piece of criticism on one of his eclogues in Pope's days, he would have had an honourable place in the Dunciad" for it. You might have told Mr. Wynn how very little I know of those little niceties as yet, and then perhaps he would have been less severe. I had no other guide but uncultivated nature, no critic but my own ear, no rule or scale but my own fingers' ends, until you, out of mere pity were pleased to give me some useful hints.

JOHN OWEN, PLAS YN NGHEIDIO.

"Bu yd i'w plith a bwyd i'w plant,—eu rhaid
Hyd oni ail—gaid yn y weilgi." II. 68.

[At Richard Morris, Walton, Ion. 24, 1754]

YN y blynyddoedd tostion hynny, pan oedd yr ymborth cyn brinned a chyn ddruted hyd nad oedd yn gorfod ar lawer werthu eu gwelyau o danynt í brynnu lluniaeth, a phawb a feddai yd yn ymryson am y drutaf a'r caletaf, yr oedd y pryd hynny galon John Owen yn agored cystal a'i ysguboriau, ac yn y Plas yn Ngheidio y cai y rhan fwyaf o dylodion Lleyn eu lluniaeth, yn enwedig y trueiniaid llymion gan bysgotwyr Nefyn. Nid oedd yno ddim nag am yd, bid arian bid peidio. Talent os gallent pan lenwai Duw eu rhwydau; ac onide, fel y dywedai ynteu (mi a'i clywais yn aml), Doed a ddêl, rhaid i bob genau gael ymborth."

CYWYDD GWYL DEWI.
[At William Morris, Walton, Ebrill 1, 1754]

OCH fi! Wrth son am yr Awen, y mae hithau wedi marw hefyd; neu o'r lleiaf, ar ei marw-ysgafyn; ac ni bydd byw 'chwaith yn hir. Hi a'm cywilyddiodd dros fyth, gan fethu ohoni wneuthur cywydd nag awdl i'r Tywysog wyl Dewi diweddaf. Ond paham imi feio ar yr Awen? Oerfel yr hin, a noethni y'r wlad oerllom yma, oedd ar y bai. Dyna'r pethau a fagasant y peswch, a'r peswch oedd mam y pigyn, a'r ddau hynny rhyngddynt a'm lladdasant yn ddifeth, oni bai borth Duw a chyffyriau meddygon.

DAU FRAWD FARDD.
[At William Morris, Ion. 21, 1755]

TAN a'm twymo onid digrif o gorffyn yw Elisa Gowper. Mae'n sicr gennyf ped fuasai'r hychrug arnaf, yn lle'r cryd poeth, na buasai raid im wrth amgen meddyginiaeth nag englynion Elis. Dyn glew iawn yw Dafydd Sion Dafydd o Drefriw, ond ei fod yn brin o wybodaeth. Mi welaf nas gŵyr amcan daear pa beth yw toddaid, oblegid ei fod yn galw y gadwyn hanerog yn ei englynion yn doddaid.