Hanes Cymru O M Edwards Cyf I/Amseroedd

Cynhwysiad Hanes Cymru Cyf I

gan Owen Morgan Edwards

Cymru

AMSEROEDD

  • Dyfodiad yr Iberiaid.
  • Dyfodiad y Gwyddyl | Celtiaid
  • Dyfodiad y Brythoniaid.
  • 43—450 Dyfodiad y Rhufeiniaid.
  • 450—600 Dyfodiad yr Eingl, Saeson, &c.
  • 800—1000 Dyfodiad y Cenhedloedd Duon.
  • 1000— Dechreu dyfodiad y Normaniaid.
  • C.C. 330 Pytheas yn darganfod Prydain.
  • 55 Iwl Cesar yn gorchfygu Caswallon.
  • Geni Crist.
  • 50 Orosius yn gorchfygu Caradog a'r Siluriaid.
  • 55 Nero'n anfon Suetonius, yntau'n anfon y llengoedd i ynys Mon.
  • 78 Agricola’n gorchfygu'r Ordovices, ac yn rheoli Cymru.
  • 80—450 Cymru'n rhan o dalaeth Rufeinig gorllewin Prydain.
  • 200— 450 Cenhedloedd y gogledd yn ymosod ar ymherodraeth Rhufain. Y Pictiaid, Eingl, Saeson, &c., yn ymosod ar draeth Prydain.
  • 200 Cristionogaeth ym Mhrydain.
  • 288 Carausius yn cyhoeddi anibyniaeth. Coroni Cystenyn Fawr ym Mhrydain.
  • 400 Pererinion Prydeinig yng Nghaersalem.
  • 450 Ymadawiad y llengoedd Rhufeinig.
  • 450–516 Y Saeson yn meddiannu deheudir Lloegr.
  • 516 Brwydr Mynydd Baddon. Geni Gildas.
  • 5164-613 Yr Eingl yn meddiannu gogledd Lloegr.
  • 550 Maelgwn Gwynedd yn uno Cymru.
  • 577 Brwydr Deorham.
  • 534 Brwydr Fethanlea.
  • 613 Brwydr Caer.
  • 633 Brwydr Heathfield. Cadwallon yn gorchfygu Edwin.
  • 635 Cadwallon yn cwympo, ym mrwydr Heavenfield, wrth y mur.
  • 642 Brwydr Maserfield.
  • 655 Brwydr Winwaedfield.
  • 664 Marw Cadwaladr.
  • 686 Brwydi Dun Nechtain; gorchfygu'r Eingl.
  • 755 Marw Rhodri Molwynog. Offa ym Mercia.
  • 815 Marw Cynan Tindaethwy.
  • 840 Marw Merfyn Frych, Rhodri Mawr yn teyrnasu.
  • 877 Rhodri ar ffo.
  • 878 Brwydr Dydd Sul.
  • S80 Brwydr Aber Conwy—dial Rhodri.
  • 908 Marw Cadell.
  • 915 Marw Anarawd.
  • 950 Marw Hywel Dda.
  • 999 Ofn fod diwedd y byd yn ymyl.
  • 1010 Llywelyn ab Seisyllt yn frenin Cymru.
  • 1027 Marw Llywelyn ab Seisyllt.
  • 1038 Gruffydd ab Llywelyn yn frenin Cymru.
  • 1039 Brwydr Rhyd y Groes.
  • 1041 Brwydr Pen Cader.
  • 1044 Brwydr Aber Tywi.
  • 1054 Gruffydd yn ymdeithio i Loegr.
  • 1058 Yn adfer Aelfgar i iarllaeth Mercia.
  • 1062 Yr ymdrech rhwng Gruffydd a Harold.
  • 1063 Bradychu Gruffydd ab Llywelyn.

RHAI O BRIF DDIGWYDDIADAU'Y. BYD HYD 1063

  • 9 Gorchfygu'r Rhufeiniaid gan y barbariad Arminius.
  • 333 Yr ymherawdwr Cystenyn yn marw'n Gristion.
  • 525– 565 Buddugoliaethau a chyfreithiau Justinian.
  • 622 Mahomet yn dianc o Mecca i Medina.
  • 732 Gorchfygu'r Mahometaniaid ym mrwydr Tours.
  • 800 Siarl Fawr yn ymherawdwr y byd.
  • 1000 Anrhefn, ac ofn fod diwedd y byd yn ymyl. Cynnwrf ymysg y cenhedloedd. Gobaith, a dechreu llawer newydd