Hanes Porthmadog ei Chrefydd a'i Henwogion/Jones, Thomas (Cynhaiarn)
| ← Jones, H Ivor | Hanes Porthmadog ei Chrefydd a'i Henwogion gan Edward Davies, Penmorfa |
Jones, Thomas → |
JONES, THOMAS (Cynhaiarn).—Brodor o Bwllheli. Derbyniodd ei addysg mewn Ysgol Genedlaethol, a phreifat. Arfaethodd fyned yn bregethwr gyda'r Annibynwyr; ond rhoddodd y syniad hwnnw i fyny, gan fyned i wasanaeth Mr. John Humphreys Jones, cyfreithiwr, Pwllheli a Phorthmadog. Yn 1867 aeth drwy'r arholiad i fod yn dwrne. Yn 1886 penodwyd ef yn olynnydd i Mr. J. H. Jones, i'r swydd o Gofrestrydd (Registrar), Llys Mân—ddyledion Porthmadog. Y mae'n llenor coeth, yn fardd gwych, ac yn feirniad craff. Cyfansoddodd lawer pan yn ieuanc,darnau ysgafn a ffraeth yn bennaf. Ystyrir ei farwnad i "Wil Ellis" yn engraifft dda o'i allu, a diau y gallasai fod wedi cyfansoddi pethau gorchestol yn y cyfeiriad hwn pe cawsai'r ddawn chware teg. Rhyw ymyraeth yn unig y bu â'r awen ar hyd y blynyddoedd, ac ychydig a gystadleuodd. Bu'n fuddugol ar duchangerdd, "Y Llenleidr," yn Eisteddfod Genedlaethol Rhyl, 1892; ac anfonodd gywydd rhagorol ar "Yr Anffyddiwr" i Eisteddfod Bangor yn 1900. Bu'n ddisgybl i Ellis Owen, ac yn aelod o Gymdeithas Lenyddol Cefnymeusydd. Golygodd "Waith Barddonol Ioan Madog," a dengys ei fywgraffiad i'r bardd ei fod yn meddu ar ddawn y gwir lenor.