Telyn Dyfi/Y Messiah

← Emyn Cennadol Heber

Telyn Dyfi gan Daniel Silvan Evans

Diwedd Blwyddyn

XXXIX.
Y MESSIAH.

GWYRYFON Caersalem, dechreuwch ganiadau;
Tôn arddun a berthyn i nefol destunau:
Crisialaidd ffynnonau, gwasgodfawr gysgodion,
Breuddwyd gwag Pindus, a'r hen Awenyddion,
Ni foddiant hwy mwyach:fy awen dwyfola
Di yr hwn a gyffyrddaist â'th dân fant Esaiah.

Ar hynt ragfynegol y bardd a ddechreua:
Morwynig fydd feichiog, ar Fab yr esgora:
O wreiddyn myg lesse Blaguryn a gyfyd,
Gan lenwi yr awyr a'i chweg flodau hyfryd:
Yr Yspryd nefolaidd ei ddail a gyssegra,
A'r gyfrin Golomen i'w frig a ddisgyna.
Chwi Nefoedd! odd uchod y neithdar tywelltwch,
Mewn araf ddistawrwydd per gafod dyhidlwch.
Yr iachol Blanigyn i'r gweiniaid fydd gymhorth,
Rhag tymmestl yn gysgod, rhag gwres yn nawdd eorth.
Pob ystryw a balla, pob camwedd a dderfydd,
Cyfiawnder a ddyrcha ei fantol o newydd;
Tangnefedd a estyn ei wialen dros fydoedd;
Gwiriondeb mewn gwenwisg a ddisgyn o'r nefoedd.
Chwai hedwch, flynyddau! dwyrea, oleuni!
A gwawried, O Faban, foreuddydd dy eni!
Gwel, Anian a frysia i ddwyn ei chain blethau,
A Gwanwyn anadla ei holl beraroglau;
Gwel, mygdarth perlysiog o Saron a ddyrcha,
A breilw frig Carmel y nen a bereiddia;
Gwel Lebanon uchel ei ben yn cyfodi,

Gwel chwyfiog goedwigoedd ar fryniau'n corelwi.
Clywch! goslef hyfrydlawn drwy yr anial a dreiddia;
Arloeswch y briffordd Duw, Duw ymddangosa!
Duw, Duw! croch ateba y bryniau mewn syndod,
A'r creigiau gyhoeddant ddynesiad y Duwdod.
Enycha y ddaiar a'i derbyn o'r nefoedd;
Ymsoddwch, fynyddau; ymgodwch, ddyffrynoedd;
Ymblygwch, dal gedrwydd, a thelwch ufuddiant;
Ymlyfnwch, serth greigiau; ymagor, lifeiriant!
Yn d'od mae'r Iachawdwr, fel gwedai'r cynfeirddion:
Erglywch Ef, fyddariaid, a gwelwch Ef, ddeillion!
O'r pelydr golygol dilea'r pilenau;
Ar drem y diolwg tywallta ddydd goleu:
Byddarwch y clustiau yn llwyr tyna ymaith;
Diddana'r byddariaid â swynol nefol-iaith:
Per gana y mudion, y cloffion a rodiant,
Gan lamu fel iyrchod ar fronydd mewn nwyfiant:

Uchenaid na grwgnach ni chlywir drwy'r hollfyd;
Y dagrau a sychir oddi ar bob wynebpryd.
Mewn celltaidd gadwynau caiff Angeu ei rwymo,
A Theyrn erch y fagddu briw marwol gaiff deimlo.
Mal bugail da'n arwain ei waraidd lu cnuog
I awyr iachusaf, a dolydd meillionog,
Gan chwilio'r golledig, ac adfer a grwydro,
Y dydd eu golygu, a'r nos eu hamwylio;
Cyfodi'r wyn tyner i'w freichiau, eu maethu
A'i law yn ofalus, a'u gwresog fynwesu:
Efelly gofala EF am yr hil ddynol,

Ef, Tad addawedig yr oes fawr ddyfodol.
Un cleddyf dinystriol ni chyfyd un genel
Yn erbyn un arall; ni ddysgant mwy ryfel;
Y meusydd byth mwyach ni chuddir ag arfau,
Ac udgyrn ni chlywir yn galw catrodau;
Ond gyrir cleddyfau deufiniog yn sychau,
A gloewon waewffyn a droir yn bladuriau.
Dwyrea palasau; a'r hyn a ddechreua
Y rhiant byrhoedlog, y mab a'i gorphena;
Y genedl a eistedd dan gysgod ei gwinwydd,
A'r un llaw a hauodd, a feda y meusydd.
Y bugail, mewn syndod, a genfydd y lili,
A blodau amryliw, o'r crasdir yn codi;
Bydd uthr ganddo glywed mewn anial anghryno
Raiadrau newyddion o ddyfroedd yn ffrydio.
Ar greigiau uchel-gerth, gwrm drigfa y dreigiau,
Y chwyfa tirf lafrwyn a gwyrddion gorsenau:
Dyffrynoedd tywodog, lle gynt bu drain dyrys,
Addurnir à sybwydd a lluniaidd bren bocys;
Yn lle prysgwydd pigog ymgoda heirdd balmwydd,
A mangre mieri a lenwir â myrtwydd.
Yr ŵyn gyda bleiddiaid mewn doldir a borant,
A phlantos â llinyn dywalgwn arweiniant;
Yr ych a'r llew creulawn gyd-drigant heb ddychryn,
A'r sarff, yn ddiniwed, a lyf draed y crwydryn;
Y baban, gan wenu, i'w ddwylaw a gymmer
Y sarffen hirdorchog, a'r fanog golwiber;

A'u cefnau cragenog heb arswyd cyffyrdda,
A'u fforchog dafodau yn wirion chwareua.
Ymddyrcha, fel banon deg, Salem goronog!
Uchafa dy olwg, a chwyd dy ben tyrog!
Gwel genedl aneirif yn addurn i'th lysoedd;
A hilion nas ganwyd hwynt eto, yn lluoedd,
O bellder y ddaiar, o bob parth yn tyrru,
Yn erfyn am fywyd, am nefoedd yn crefu!
O flaen dy byrth ardderch gwel anwar dylwythau,
Yn rhodio'n dy lewych, yn plygu'n dy demlau;
Gwel, wrth dy allorau ymgryma breninoedd,
Gan arnat bentyrru Sabaeain oludoedd:
I ti per goedwigoedd Iduma a chwythant,
A chloddiau aur Ophir mewn gwrid a ddisgleiniant.
Gwel Nefoedd eu llydain byrth claer yn agori,
Ac arnat yn arllwys ter ddylif goleuni.
Yr haul y dydd mwyach ni bydd i ti'n llewych,
A'r nos ni thywyna y lloer yn yr entrych;
Ar goll yn dy belydr, hwynt-hwy oll a welwant,
Un fflam anghymylog, un ffrwd o ogoniant,
A leinw dy lysoedd;—Goleuni ei hunan,
Yn un dydd diddiwedd, a fydd i ti'n gyfran!
Hyspydda y moroedd, y nenoedd a fygant,
Chwilfriwir y creigiau, a'r bryniau a doddant;
Ond sicr yw ei eiriau, a'i allu achubol;
A theyrnas MESSIAH a bery'n dragwyddol.