Nid Eisteddfod Gadeiriol, ac nid Beirdd yn ol Defawd a Braint Beirdd Ynys Prydain oeddynt yn Llofft yr Hen Goleg y noson hono. Nid Pryddest ar Owain Glyndwr nac Awdl "Prydferthwch," neu "Diniweidrwydd" oedd y testyn; na, dim ond plentyn bychan pedair oed, mab i siopwr bychan yn nhref y Bala. Nid Cadair, Coron, na Thlws oedd y wobr; na, dim ond "cadach poced sidan," ac Edward Jones, Tailor & Draper, deputy superintendent David Evans yn Ysgol Sul y plant gafodd y wobr. Wn i ddim yn lle y mae y "cadach poced sidan," ond gwn yn lle y mae awdwr y penill. Y mae yn nghanol y Nefoedd er's llawer dydd, ac y mae wedi gwel'd cyn hyn y "bach penfelyn", ac y mae wedi gwel'd ei dad, yr hwn hefyd sydd "uwchlaw poen er's dros ddeugain mlynedd. Ond dyma beth oeddwn i yn myn'd i dreio ddweyd. Y mae Beirniadaeth Dr. Lewis Edwards, yr hon sydd yn awr ger fy mron, wedi ei hysgrifenu er's dros 48 o flynyddoedd, ac er mai at Gyfarfod Llenyddol llofft y Coleg yr oedd, lle nad oedd Caledfryn, Eben Fardd na Nicander yn tynu am y dorch, y mae wedi ei hysgrifenu yn drefnus a gofalus, pob sill a nodyn yn ei le. Mae'n batrwm i laweroedd yr oes hon. Y Mae rhai awduron ac ysgrifenwyr yn tybied mai arddanghosiad o ddysgeidiaeth a gallu ydyw ysgrifenu yn flêr, ac mai doethineb ydyw rhoddi mawr drafferth i wyr y wasg. Nid dyna oedd syniad y Doethawr mawr o'r Bala. Y mae genyf fi lythyr a gefais oddiwrtho mewn atebiad i un o'm heiddo fi, yn y flwyddyn 1865. Dyma fel y dechreua:—
"Daeth yr eiddoch heb ddyddiad i law."
Yr oeddwn wedi anghofio rhoddi y date, ond nid anghofiais byth wed'yn. Cafodd y wers y fath effaith arnaf fi fel y buasai yn llawer gwell genyf adael fy enw allan o lythyr na'r date. Arwyddair Dr. Lewis Edwards. fyddai "Os ydyw rhywbeth yn werth ei wneyd o gwbl y mae yn werth ei wneyd yn iawn."
