Tudalen:Athrylith Ceiriog.djvu/33

Prawfddarllenwyd y dudalen hon

Nid oes dim, yn holl arweddau Natur, mor ryfeddol ddidwrf â chodiad a machludiad haul. Beth wnaeth i'r bardd ddefnyddio geiriau a brawddegau mor drystfawr? Y mae dwndwr yr "hollti" a'r "tywallt," dreigiau'r nos ar ffô, gwychedd y "gwyn-freichiau," a'r "cochfor gwaed," yn annaturioli'r olygfa sanctaidd. Nid yr un geiriau sydd ganddo i'r alaw yn y Songs of Wales: y mae y rhai hyny mor brydferth ag ydyw y rhai uchod o anferth. Mor esmwyth ac mor ddirwystr yw llif y llinellau hyn:—

Haul, haul, araul ei rudd,
A gwawl boreuawl dwyfawl Dydd,
Mae'n d'od, mae'n d'od yn goch ei liw,
Shecinah sanctaidd Anian yw,
Yn troi trwy ymherodraeth Duw!
Mil o sêr o'i gylch
Sy'n canu megys adar mân;
Toddant yn ei wyneb
Ac ymguddiant ar wahân:
Try'r wylaidd loer o'i ŵydd yn awr,—
Mae'n d'od, mae n d'od ar donau'r wawr
Fel Llong o'r Tragwyddoldeb mawr!

Y mae urddasolrwydd gwir athrylith yn y ddwy linell olaf y maent yn rhy fawr i fod yn drystfawr.

Camsyniad mynych wrth ysgrifenu cân yw gosod ynddi ormod o feddwl, neu feddwl rhy ddyeithr. Barnwn i Ceiriog syrthio unwaith neu ddwy i'r camsyniad hwn; ond yma eto y mae prinder yr eithriadau yn dangos mor fawr oedd ei lwyddiant. Diamheu mai amryfusedd oedd iddo roddi geiriau mor gyfriniol i alaw mor hedegog ag "Ar hyd y Nos." Wrth ddilyn seiniau chwareugar a symudiadau sionc yr alaw, nid oes hamdden na thuedd i feddwl fod "amrantau'r sêr" yn dywedyd mai

Goleu arall yw tywyllwch
I arddangos gwir brydferthwch
Teulu'r nefoedd mewn tawelwch.