Y mae y syniad yn creu cynhwrf o ofyniadau dyrys yn y meddwl: ac y mae hyny yn dinystrio'r gân—fel cân. Mwy cynefin a mwy dymunol yw genym fyned at Islwyn i ddysgu cyfrinachau ysbrydol y nos;—ac nid mewn cân ddèl ar alaw adnabyddus y cymer efe arno i'n dysgu, ond mewn mesurau ufudd, rhyddfreiniol—ambell waith heb odl na mesur—fel syrthiad seren yn sydyn o'r nwyfre, fel awelon amlsain yr hwyr yn ngwyrddlesni y goedwig.
Dichon fod yr un bai yn ei eiriau ar "Serch Hudol;" yn enwedig y llinellau hyn:
Serch hudol yw
Pob peth sy'n byw,
Yn y nef a daear Duw:
O'r haul sy'n llosgi fry—
I'r pryfyn tân yr hwn a roed,
I rodio'r clawdd a gwraidd y coed,
I oleu ar y llwybr troed
Syn arwain i dy dŷ.
Fel syniad barddonol a chrefyddol, y mae yr uchod yn hollol ddidramgwydd; ond nid yn ddigon llithrig mewn cân—yn enwedig pan yw yr alaw yn llawn o nwyf pryderus serch ieuanc.
Ail-ddywedwn yr hyn a ddywedasom eisoes, ein bod yn nodi yr eithriadau hyn am mai eithriadau ydynt. Byddai rhoddi engreiphtiau o'i hapusrwydd —o gydnawsedd geiriau âg ysbryd yr alaw—yn gofyn i ni roddi bron yr oll o'i ganeuon. Gellid dangos, mewn engraipht ar ol engraipht, fel y mae y gân a'r alaw ar adegau yn llwyr doddi i'w gilydd. Ymfoddloner ar ychydig ddewision.
Yn yr alaw a elwir "Codiad yr Hedydd" ceir y frawddeg ganlynol, a'i eiriau yntau yn y frawddeg:
.jpg)
Yn nes at Ddydd, yn nes at Dduw, I fy-nu fel e-fe.
