Dacw'r fawnog rhwng y bryniau
Megis mynwent dywyll, brudd,
Swn galareb drwy'r cysgodau
Llethol yn tramwyo sydd;
Nid oes gyffro yn y pyllau
Swrth, na'r rhes toriadau syth;
Ond mae cludwyr y cawellau
Heddiw'n cysgu'n drymach fyth!
Dagrau sydd yn llais yr awel
Ddrylliog drwy'r gororau hyn,
Hanes bore Bwlch y Fatel[1]
Gyffry fron breuddwydiol fryn;
Glewion cynnar sydd yn huno
Dan fy nhraed o glawdd i ffos;
Ond eu hysbryd bery'n effro
I flodeuo fel y rhos.
Dilyn llwybyr cul y ddafad
Wnaf o gaer i furddyn llwyd,
Gyda deigryn yn fy llygad,
A fy mron yn fflam o nwyd;
Nid yw'r ffordd ond cyfle ffrydiau
Y mynyddoedd ar eu hynt,—
Ffrydiau galar ydynt hwythau
Am y gwyr fu ddewrion gynt.
Meini segur sydd yn wylo
Yn y cysgod dros y clawdd;
Galw'r gweithwyr mwyach yno,
Nid yw'r dasg i neb yn hawdd;
Saib ar daith dan lasiad gwawrddydd
Gawsant lawer bore Llun,
Ac awelon iach y mynydd
A'u telynau yn gytun.
- ↑ Battle.—Ymladdwyd brwydr fyrnig yn y Bwlch lawer canrif yn ol.
