Daeth Gwynedd dwymgalon a Price mawr ei ddoniau
Fel cewri i brofi nad gwir y dywedai;
Ger gwlad hoff eu tadau hwy a ddangosasant
Mai achos eu chwerwedd oedd llid at eu llwyddiant.
Er cymmaint y dirmyg a daflwyd ar Gymru,
Y ficer ni theimlai yn foddlon ar hyny ;
Er iddo ddarostwng ein merched diniwaid,
A'u rhesu yn mhlith y ffieiddiaf farbariaid.
Rhaid oedd diystyru eu treiddgar feddyliau,
A'u gosod i redeg fel nwyfus geffylau.
Cyhoeddwyd priodas rhwng Tywysog hardd Prwssia
A'r hawddgar Louisa, merch hynaf Victoria.
*****
Yn Aberdar dirion fe deimlid gorfoledd
Gan lu o'r trigolion, yn wreng ac yn fonedd,
Ond ni all'sai'r Ficer arddangos ei deimlad
Heb geisio darostwng trigolion ein mamwlad;
Ni all'sai roi clod i ferch hynaf Victoria
Heb gynnyg difwyno holl ferched mwyn Gwalia.
Cynnygid gwobrwyon am redeg gyrfaoedd,
Rhoid gwobr i'r plantos a phenau teuluoedd;
Mwgwdid rhai hefyd fel ffyliaid yn ddeillion,
A ftyliaid a chwarddent am ben eu cyfeillion;
Gwneid gyrfa asynod-rhoid asyn yu union
I farchog ei gyfaill, â'i ben at ei gynffon.
A chyn i'r ben asyn a'i farchog ddychwelyd,
P'un mwyaf asynaidd anhawdd oedd dywedyd;
A dyrus oedd dirnad pwy ydoedd y doethwyr,
Y rhai a farchogent neu'r masw wobrwywyr.
Cai rhai eu gwobrwyo am ddringo y poliau,
Ac ereill am redeg mewn mawrion ffetanau;
Ac er gosod coron o warth ar y gwagedd,
Cynnygiwyd gwobrwyon i'r merched a'r gwragedd.
Khoid gwobr i'r fenyw dan bymtheg a redai,
Un arall i'r ferch mewn llawn oed a orchfygai;
'Roedd cynnyg gwobrwyon o'r fath yn gywilydd,
Eu hail ni chlybuwyd hyd eithaf y gwledydd.
"Gosod benyw, perl y cread,
Er mwyn boddio dynion gwael,
I gydredeg fel anifail,
O'r fath brawf o feddwl hael!
Gesyd argraff ar ei bleidwyr,
O drueni trist eu bron,
Na foed parch i'r rhai gynlluniodd
Yr ymdrechfa atgas hon.
"Yn lle cael eu llithro o flaen y demtasiwn
(Er clod i holl ferched ein gwlad y dywedwn),
Ni chafwyd yn unman un wraig mor benchwiban
Na meinir am eiliad ddibrisiai ei hunan.
