Tudalen:Bywyd Ieuan Gwynedd Ganddo Ef Ei Hun.djvu/14

Gwirwyd y dudalen hon

Mae hwyl y dorf yn angerddol, onid yw? Ha!——a glywch chwi yr hen Gader a'r bryniau amgylchynol,—hen ddirwestwyr trwyadl, yfwyr dwfr glân y nefoedd, erioed,—a glywch chwi eu hadsain llon o uchel floedd cydgan y dorf,—

"Dirwest! Dirwest!!
Cydganwn—oll—am—Ddirwest!!!"

Mae tân y geiriau yn tanio ysbrydoedd y cantorion oll. Rhyw goelcerth o foliant ydyw i Ddirwest a'r Duw a'i rhoes. A welwch chwi y bachgen acw gyferbyn â ni, yn front y cylch mawreddog,—y bachgen tal, teneu, llwyd a llym ei wedd acw? Mae ei wisg lwyd, wledig, dlodaidd, yn bradychu tlodi ei gartref,—het frethyn isel henafol ar ei ben; coat ffwstian llwyd, a'i waist i fyny bron at ei geseiliau; a'i flap hen ffasiwn o'r tu ol yn llawer rhy fyr i gyrraedd ei amcan, a'i arddyrnau meinion, esgyrnog, yn ymestyn fodfeddi allan o'i llewis; ei drowsers corduroy mor gwta; ac a welwch chwi ofal tyner ei hen fam am y gweddill o'i goesau yn y gaiters uchel o'r un defnydd, a wnant i fyny am gwtogrwydd y trowsers? Chwi welwch brofion rhy eglur i'r dillad acw gael eu gwneyd iddo flynyddau yn ol. Ond a welwch chwi y pâr llygaid acw sydd dan yr het, sydd, fel ser y ffurfafen, yn goleuo a gloewi ei holl wynepryd? Fel y mae ei ysbryd byw yn trydanu ei holl gorff! Onid ydych yn teimlo fod yn y llanc hynod acw rywbeth nad yw allanolion ei wisg a'i wedd yn gwneyd un math o gyfiawnder âg ef? Oes, y mae un o ysbrydoedd etholedig y nef yn y bachgen acw. "Ifan Ty Croes" y geilw y cyffredin ef; ond, fel trwy ryw ymdeimlad proffwydol o ddyfodol disgleiriach o'i flaen, meiddia alw ei hun yn "Ieuan Gwynedd." Efe ydyw awdwr y geiriau welwn yn gwefreiddio ysbrydoedd y dorf fawr mor angerddol, ac y mae caniad y dorf o honynt yn ei wefreiddio yntau i'r ystumiau dieithriol acw gyda'r dôn. Mor hunanfoddhaol a thorsyth yw ei olwg! Gallem dybied mai efe, o'r holl wroniaid enwog sydd yma, ydyw gwron mawr y dydd. Mor naturiol, mor faddeuol, onide, ydyw i fachgen mor ieuanc deimlo yn hunanol—yn hunanol nodedig—wrth weled cynhyrchion ei awen yn rhoddi y fath wledd feddyliol, yn creu y fath frwdfrydedd pur yn ysbrydoedd torf mor fawr ac mor oleuedig a hon. Oni theimlech yn foddlon i holl fechgynos chwyddedig Cymru deimlo mor hunanol, ac ymddangos mor dorsyth, ag yntau—ar yr un telerau?]