Tudalen:Bywyd Ieuan Gwynedd Ganddo Ef Ei Hun.djvu/35

Gwirwyd y dudalen hon

XIII. WRTH DRAED DR. LEWIS.

Saith milldir oedd taith Sabbathol fy rhieni yn yr amser hwn. Ac eto, byddent yn yr Hen Gapel yn brydlawn i glywed Dr. Lewis yn rhoddi allan ei hoff emyn,—

"Unwaith yn rhagor, fy enaid prudd,
Y gweli'r dydd yn olau;
Unwaith eto cei foliant roi,
I'r hwn sy'n troi'r wybrennau."

Ac ar ol gwrando y bregeth olau ysgrythyrol a ddilynai, ymlwybrent drachefn eu saith milldir yn ol. Ond yr oedd Dr. Lewis yn werth cerdded pedair milldir ar ddeg i'w wrando. Y mae ef, yn ei Esboniad a'i "Ddrych Ysgrythyrol," yn llefaru eto; ac ni wn am un esboniad na chorff o dduwinyddiaeth yn y Gymraeg a ragora arnynt. Y mae mor gynwysfawr ac ysgrythyrol, nes y gellir yn briodol eu galw yn "afalau aur mewn gemwaith arian." Yr oedd golygiadau Dr. Lewis yn Galfinaidd: ac felly yr oedd fy mam, fel yr awgrymwyd yn barod, yn hoff o'r un syniadau. Rhoddodd yr Athrawiaeth Newydd," "Sefyllfa Prawf," a "Gallu Dyn," lawer o boen iddi. Ond drwy y cyfan, ymorweddai ei henaid ar Iawn mawr y Gwaredwr. "Gwaed yr Oen" oedd testyn ei chân yn nhŷ ei phererindod. Goddefodd lawer o gystudd ym mlynyddoedd olaf ei hoes, ond ei hiaith arferol oedd,—

"A raid i gystudd garw'r gro's
Ddilyn fy ysbryd ddydd a nos?
Os rhaid, gwna fi yn toddlon iawn."


AT EI FAM, AR EI DYDD GENEDIGOL.

Mawrth 18fed, 1846.

Fy Mam!—pa fodd y teimlwch chwi,
Os canig fer anfonaf fi,
I'ch annerch, yn lle llythyr rhydd,
Ar hwn, eich genedigol ddydd?
Eich plentyn ie'ngaf ydwyf fi,
A mab eich henaint gerwch chwi: