Tudalen:Cartrefi Cymru Owen Morgan Edwards.djvu/100

Gwirwyd y dudalen hon

"Your poore countrey-man, who in all dutiful good will hath wholy dedicated himself to doe you good in the Lorde.

IOHN PENRI."


Humble application John Penri Yr oedd ar lywodraethwyr Cymru ofn yr iaith Gymraeg, yr oedd y gyfraith yn gwahardd i'r un swyddog ei siarad, a gwelodd Penri nad oedd obaith i Gymru oddi wrth y frenhines na'r Senedd, - yr oedd pregethwyr lleyg a chyfraniadau gwirfoddol yn bethau rhy newydd.

Dihangodd i'r Alban rhag ei erlidwyr, ond ni fedrai aros mewn heddwch yno, gan ei gariad angerddol at Gymru. Daeth yn ôl i Lundain, gan ddisgwyl cael caniatâd i fynd i Gymru i bregethu, ac ymunodd a'r ddiadell o Annibynwyr oedd yno. Yr oedd ei erlidiwr ar ei ôl, a gwysiwyd ef o flaen y Court of High Commission, llys eglwysig y frenhines. Cyhuddid ef ar gam o ysgrifennu'r Martin Mar - Prelate Tracts, rhai y mae eu hysbryd chwerw gwawdlyd yn annhebyg i ysbryd tyner a difrifol ei ysgrifeniadau ef. Ychydig o obaith am gyfiawnder oedd i un garcherid gan weinidogion y Tuduriaid; ac yn 1592 yr oedd Penri yng ngharchar, wedi rhoddi i fyny bob gobaith am gael byw. Peth anodd iawn oedd marw mor ieuanc, yn dair ar ddeg a’r ugain oed. Peth anodd iawn oedd marw a gwaith mor fawr i’w wneud, rhoddi'r efengyl i Gymru dywyll dlawd.

O garchar caeth, ysgrifennodd yn nechrau Ebrill,