NANT Y MYNYDD.
(Rhangan gan John Thomas, Llanwrtyd, cân gan William Davies).
NANT Y MYNYDD, grow, loew,
Yn ymdroelli tua'r pant;
Rhwng y brwyn yn sisial ganu,
O na bawn i fel y nant!
Grug y Mynydd yn eu blodau,
Edrych arnynt hiraeth ddug,
Am gael aros ar y bryniau
Yn yr awel efo'r grug.
Adar mân y mynydd uchel
Godant yn yr awel iach;
O'r naill drum i'r llall yn 'hedeg—
O na bawn fel 'deryn bach!
Mab y Mynydd ydwyf finnau
Oddi cartref yn gwneyd cân,
Ond mae'm calon yn y mynydd
Efo'r grug a'r adar mân.
Y FENYW FACH A'R BEIBL MAWR.
Mae y gân hon yn un a gerir gennyf fi tra byddaf byw, am fy mod wedi digwydd ei chyfansoddi rhwng 9 a 10 o'r gloch, boreu Ebrill y 3ydd, 1859. Boreu trannoeth, derbyniais lythyr ymylddu o Gymru, yn dwyn imi y newydd fod fy anwyl dad wedi cau ei lygaid ar y byd hwn, ar y dydd a'r awr grybwylledig. Fe wêl y darllennydd fod cyd- darawiad yr amgylchiad gyda'r desgrifiad o dad yn marw, yn y gân, yn dra hynod. Er mai cyd- ddigwyddiad nodedig ydoedd, ac er fy mod yn credu hynny yn ddisigl ar yr adeg, cymerodd y peth afael dwfn yn fy meddwl, er gwaethaf pob ymdrech wrthorgoelus a feddwn.— J.C.H.
DISGYNNAI'R gwlaw, a gwynt y nos
A ruai yn y llwyn;
Pan oedd genethig dlawd, ddifam,
Yn dal ei chanwyll frwyn,
