✱ Y Flwyddyn Gyntaf ✱
PENNOD I
EISTEDDODD y ddau fachgen ar fin y ffordd fawr: yr oeddynt wedi cyrraedd y fan lle'r ymdroellai llwybr draw i ddieithrwch y mynyddoedd.
'Wyt ti wedi blino, Gwyn?" gofynnodd Llew, yr hynaf o'r ddau.
Pwy sy wedi blino?" Edrychodd Gwyn yn herfeiddiol ar ei frawd, fel petai'r cwestiwn yn sen arno. Onid oedd yn ddeg oed ac yn ddyn i gyd?
O'u hamgylch yr oedd diffeithwch o greigiau, fel olion rhyw ysgarmes aruthr a fu unwaith rhwng y mynyddoedd a'i gilydd. Nid oedd neb na dim byw i'w ganfod yn unman, a'r unig sŵn oedd murmur nant fechan gerllaw.
" 'Faint ydan ni wedi'i gerddad, Llew?" gofynnodd Gwyn ymhen ennyd.
"Milltiroedd ar filltiroedd, wsti. 'Wyt ti'n siŵr nad wyt ti ddim wedi blino?"
"Chwe milltir?
"Do, a mwy.
Wyt ti isio bwyd?"
"Nac ydw', yr ydw' i'n iawn. 'Faint o ffordd sy eto?"
"Dim ond rhyw ddwy filltir, ond bod y llwybyr yn un go arw. Dyna oedd Wil Sam yn ddeud, beth bynnag. Mi fuo fo yno yn edrach am 'i ewyrth."
Daeth sŵn ceffyl a chert i'w clyw a chyn hir gwelent hwy'n nesáu ar hyd y ffordd fawr. Yr oedd golwg garedig ar yr hen ŵr barfog a wyrai ymlaen yn freuddwydiol ar ei sedd yn y gert.
"Gwyn?"
"Ia, Llew?"
"Mae'r hen ffarmwr 'na yn edrach yn ddyn reit ffeind. Mae o'n mynd i Nant Fawr, hannar y ffordd adra'. 'Fasat ti... 'fasat ti'n licio troi'n ôl hefo fo?"
