Tudalen:Cofiant D Emlyn Evans.djvu/61

Prawfddarllenwyd y dudalen hon

"Yr oedd anthemau y ddau awdwr hyn (A. Lloyd ac O. Alaw), a thonau y blaenaf, yn anfesurol uwch na dim a feddai Cymru o'r blaen; yr oeddynt yn ddatguddiadau newydd i'r wlad, a buont o gynhorthwy mawr yn ein diwylliad cerddorol, gan mai yr unig un o'r cyfansoddwyr blaenorol, gweithiau yr hwn a ddeuai yn agos atynt, oedd Richard Mills."

Tanymarian eto:—

"Y mae yr olaf hwn yn sefyll ar ei ben ei hun yn hanes ein cerddoriaeth, fel awdur y gwaith datblygedig cyntaf mewn ffurf o oratorio, gan mai ei draithgan Ystorm Tiberias oedd y gyntaf a feddem, a'r unig un o'r cyfryw ddosbarth am flynyddau lawer. Y mae y gwaith hwn yn un tra nodedig, pan ystyriwn yr amgylchiadau dan y rhai y'i cyfansoddwyd,—sefyllfa isel cerddoriaeth yn ein mysg ar y pryd (1851) a'r ffaith nad oedd yr awdur ond dyn ieuanc hunan-ddysgedig" (Dywed yn y Musical Herald nad oedd gwaith Charlotte Brontë yn cyfansoddi Jane Eyre' yng nghanol rhosdiroedd Yorkshire yn fwy hynod na hyn). Fel Beirniad, nid oedd yn proffesu bod yn fanwl—i drafferthu llawer gyda'r details (chwedl yntau)—ond gwelai bwynt awengar, mewn cyfansoddiad neu berfformiad ar darawiad amrant, tra ei gâs-beth oedd rhyw dead-level barchus, ddi-dda, ddi-ddrwg."

Wrth gymharu (neu gyferbynnu) Tanymarian ag Ieuan Gwyllt, dywed:—

"Gyda ni yng Nghymru nid oes neb wedi codi yn uwch na Ieuan Gwyllt, fel llenor a beirniad cerddorol. Mewn cyferbyniad iddo safai Tany-