(CYFIEITHIAD)
- 'Coleg y Tonic Solffa,
- Forest Gate,
- Tachwedd 7, 1881.
'Annwyl Dr. Parry,
'Yr ydwyf wedi bod ymaith ar gylchdaith ddarlithiol, felly nid wyf ond newydd dderbyn eich llythyr am y 3ydd.
'Yr ydwyf yn neilltuol o anewyllysgar i ysgrifennu un gair ynghylch unrhyw un o'r dyfarniadau ym Merthyr, oherwydd ymddengys i mi nad yw yn un rhan o ddyletswydd beirniad i egluro neu amddiffyn ei benderfyniadau. Y mae y gwaith yn galed ac yn ddigon pryderus tra y parhao, a phan wedi ei orffen amhosibl i unrhyw ddaioni ddyfod o ymdriniaeth bellach.
'Yr ydych yn deisyf arnaf, pa fodd bynnag, fel ffafr bersonol, i alw i'm cof yr amgylchiadau ynglŷn â'r feirniadaeth ar y cantodau, a dywedwch fod eich cymeriad yn dibynnu ar fod i'r ffeithiau gael eu cyhoeddi. Yr ydych yn eu nodi yn hollol gywir yn eich llythyr. Pan yn ysgrifennu o Lundain wythnos neu felly cyn y cyfarfod (eisteddfod) dywedais wrth y Parch. Mr. Stephen fy mod yn meddwl mai cantawd 'Corelli' ydoedd yr oreu. Pan y cyfarfûm â chwi ym Merthyr, dangosasoch i mi eich beirniadaeth, wedi ei hysgrifennu yn y Gymraeg yn barod, a dywedasoch, os rhoddid y wobr o gwbl, eich bod dros ei dyfarnu i gystadleuydd arall, ffugenw yr hwn wyf yn ei anghofio. Ond ychwanegasoch mai gwell gennych atal y wobr. Nid oedd y dewisiad hwn wedi cynnyg ei hun i'm meddwl i, newydd fel yr oeddwn i'r dasg o feirniadu. Yr oeddwn wedi teimlo, fel y dywedais, pan yn gwneuthur y dyfarniad, y dylai y gantawd fuddugol fod o deilyngdod mawr, ac yr oedd wedi ymddangos i mi nad oedd yr un o'r rhai a ddanfonwyd i mewn yn dyfod i fyny â'r safon. Ond yr oeddwn yn tybied ein bod yn rhwym o ddyfarnu'r wobr, ac felly pleidleisiais dros 'Corelli' yr hwn oeddwn wedi ei osod yn gyntaf. Ond pan yr awgrymasoch atal cydunais ar unwaith, a gwnes hynny gyda llawer o foddineb.
- Gyda chofion caredig,
- Yr eiddoch yn gywir,
- J. SPENCER CURWEN'
