XXI. "Saul" a "Sylvia."
Hunan-gofiant
YN 1892 derbyniaf fy ail gomisiwn gan yr Eisteddfod Genedlaethol. Rhoddwyd "Saul o Tarsus" yn y Rhyl gerbron y dorf fwyaf o lawer o holl gyfarfodydd yr Eisteddfod.
O! Amser! Mam greulon ydwyt, yn rhoddi genedigaeth i ddigwyddiadau ac amgylchiadau prudd a galarus, gan i ti y flwyddyn hon ddanfon dy was angeu i gylch tawel a hapus ein bywyd teuluaidd, gan symud o'n plith ein hanwylaf Willie (William Sterndale), a rhoddi i ni Och! y fath dasg i'w osod yn y bedd tywyll, oer, byth i weld ei wyneb hawddgar a llednais eto, hyd nes y cwrddwn yn y cartref tragwyddol a digyfnewid uchod. Fel hyn bu'r flwyddyn 1892 i ni y fwyaf greulon o'r holl flynyddoedd. (Gwêl y Rhestr.) 1893 Blwyddyn arall o anffodion i'n teulu ni, pryd y dinistriwyd stereotyped plates fy ngweithiau cyhoeddedig a llafur fy mywyd yn nhân y "Western Mail," yn golygu colled o rhwng £800 a £900, heb geiniog o ad-daliad, heblaw'r golled barhaol o beidio gwerthu copiau yn y dyfodol. (Gwêl y Rhestr.)
Y mae fy mab Haydn a minnau'n arwain perfformiad mawr o "Gwen" a "Nebuchadnezzar" yn y St. James's Hall, Llundain: llwyddiant mawr.
1894: O Amser creulon! a'th was angeu! paham yr ymwelwch eto â chylch ein teulu, ac mor fuan, gan ein hamddifadu ni o fab annwyl a thalentog, ei wraig a'i blant o'u cymorth, a'r wlad o'i athrylith? Y mae'th olwyn fyth yn troi, gan ein malu â'i phwysau a llethu'n hysbrydoedd nychlyd. Mor gyfnewidiol ydwyt! yn dwyn llawenydd yn awr, ac yna galar, i'th blant yn ddiwahaniaeth.
Y mae fy mhriod, a Dilys, a minnau unwaith eto ar ein taith i America ar fwrdd yn "Etruria" (fy nawfed mordaith) ar gyfer cwrs o ddarlith-gyngherddau, eisteddfodau, etc., a chyfarfyddwn unwaith eto â pherthnasau a chyfeillion.
