Ond tua Hydref y flwyddyn a nodwyd, sef 1855, yr oedd yr eglwys wedi deffroi, a llawer dan argyhoeddiadau dwysion yn ymofyn am le yn yr eglwys. Cofir am ryw odfa hynod y pryd hwnw, pan oedd y Parch. Robert Roberts, Llangeitho, yma ar foreu Sabbath yn pregethu ar y geiriau, "Yr wyt o fewn ychydig i̇'m henill i fod yn Gristion." Yr oedd y fath nerthoedd gyda'r weinidogaeth, nes yr oedd yr holl gynulleidfa wedi codi ar eu traed heb wybod iddynt eu hunain, a'r dagrau yn llifo dros lu o wynebau, eto heb dori allan i orfoleddu. Bu yr odfa hono yn fendithiol i lawer i'w nerthu i dori y ddadl, fel yr oeddynt yn dyfod i'r eglwys bob wythnos hyd ddiwedd y flwyddyn, a'r flwyddyn ganlynol hefyd. Blynyddoedd llewyrchus a chynyddol iawn o ran hyny fu yr holl flynyddoedd hyd ddiwedd 1857, fel yr oedd rhai yn dyfod i geisio crefydd o hyd, nes yr ychwanegwyd oddeutu 60 at yr eglwys. Araf a dwys oedd nodwedd argyhoeddiad y dychweledigion, fel y gallem gredu eu bod oll wedi bwrw y draul. Maent wedi glynu bron yn ddieithriad hyd heddyw, a rhai wedi gorphen eu gyrfa mewn ffydd. Mae eraill wedi eu gwasgaru i wahanol barthau o'r ddaear, ac yn golofnau fel blaenoriaid, rai o honynt.
Cymhwyso i waith y mae diwygiadau, ac felly y gwnaeth y diwygiad i'r eglwys hon. Yr oedd y gymydogaeth wedi ei gadael heb ysgol ddyddiol er's dros flwyddyn, ac heb un lle cyfleus i'w chynal, gan fod y gwr bonheddig oedd yn yr Hafod wedi nacau yr ysgoldy, lle y cynhelid yr ysgol er's 25 mlynedd. Gan nas gellid dygymod a'r syniad o fod heb ysgol, penderfynwyd codi yr hen gapel cyntaf yn ddigon uchel i roddi llofft arno at gynal yr ysgol; ac addawodd cwmpeini y gwaith y byddai iddynt roddi cynorthwy misol at gynal yr ysgolfeistr. Ymaflwyd yn y gwaith o ddifrif, a gorphenwyd yr adeilad gyda'r draul o 120p. Parhawyd i guro yn araf ar y ddyled hon eto, fel, erbyn 1870, nid oedd ond 10p. ar ol. Cadwyd ysgol yn y lle am tua 10 mlynedd.
Ond i adael yr amgylchiadol. Fe gofia y darllenydd fod y flwyddyn a nodasom, sef 1857, wedi ein dwyn i ymyl y diwygiad
