agoriad y capel y Pasg, 1846 Bu Mr. Griffith yn hynod o ymdrechgar ac o haelionus yn nghychwyniad yr achos, ac y mae yn parhau felly hyd yn bresenol. Efe a brynodd y tir, ac a dalodd gyflogau y gweithwyr, heb geisio llôg am ei arian. Costiodd yr addoldy £120, a thalwyd yn barod £110 o honynt, felly nid yw y ddyled yn bresenol ond £10. Dygwyd y rhan ysprydol o'r gwaith yn mlaen yr adeg hono, gan y Parch. Thomas Davies, yn awr o Bodffordd. Bu Mr. Davies yn noddwr gwresog i'r achos yn ei ddechreuad, ac er nad oedd yn ngallu yr ychydig gyfeillion i'w gydnabod yn deilwng am ei wasanaeth ar y pryd, eto parhaodd i lafurio yn siriol a diflino yn y tymor hwnw. Deuai amryw o weinidogion o'r Dê a'r Gogledd heibio ar eu teithiau yr adeg hono, a chafwyd oedfauon llwyddianus anarferol lawer gwaith, a chasglwyd yma eglwys yn cynwys 80 o aelodau yn lled fuan; mae y rhan fwyaf o'r cyfryw yn aros hyd yn awr, rhai wedi symud i ardaloedd eraill i fyw, ac amryw wedi cael eu symud gan angau. Y gweinidog presenol, y Parch. Richard Hughes, ydyw yr unig weinidog sefydlog fu yma. Mae Mr. Hughes yn enedigol o'r gymydogaeth, codwyd ef i bregethu gan yr eglwys hon, a dewiswyd ef ganddi drachefn i'w bugeilio yn yr Arglwydd. Codwyd yma ddau o frodyr ieuanc i bregethu, sef y diweddar Barch. R. Roberts, Maelog; a Mr. H, T. Parry, Ceryg-engan, yr hwn sydd yn wr ieuanc serchog a chymeradwy iawn. Nifer yr eglwys yma ydyw 60, yr Ysgol Sabbathol 50, y gynulleidfa 100,
NAZARETH,
GLANYRAFON
ACHOS gwan sydd yma. Yr oedd y draul o adeiladu y capel tua £70, a hysbysir ni fod y cyfan wedi eu talu. Gofelir am yr achos hwn yn benaf gan weinidog ac eglwys Moriah, Gwalchmai, y rhai fuont yn ymdrechgar iawn i gadw y drws yn agored yn y lle. Nifer yr aelodau ydyw 8, a'r gynulleidfa yn nghylch 20. Ni dybiwn nad ydyw y lle yn anobeithiol, y mae yma addoldy yn ddiddyled, a phoblogaeth led luosog yn ymyl. Hyderwn yn gryf y bydd i lafur y Parch. Thomas Davies, Bodffordd, mewn undeb â'r cyfeillion yn Ngwalchmai, gael ei goroni à llwyddiant buan. Teimlwyd colled yma ar ol y Parch. H. Griffith, offeiriad y plwyf, yr hwn a symudodd yn ddiweddar i Gaerlleon i fyw; bu Mr. Griffith
