blasus ac amheuthyn i'r teulu, yn gystal ag i rywun dieithr pan alwo.
"Preswyliai Mari Sion yn Tŷ Mywion. Gwraig ganol oed ydoedd—hynod dlawd, ond nid yn llawer mwy felly nag ereill. Meddai dorllwyth o blant, ei phriod wedi syrthio ar faes Waterloo, fel y tybid—beth bynnag yno yr aeth gyda byddin dan arweiniad Thomas Picton, ac ni chafwyd gair byth o'i hanes ar ôl ei fynediad allan i'r fro estronol honno, a chredid tu hwnt i amheuaeth mai yno y cwympodd i beidio codi byth mwy. Bu am lawer o fisoedd yn dioddef dygn eisieu, heb damaid o ymborth yn y tŷ, ac yn byw yn wastad o'r llaw i'r genau, ac anfynych y byddai hi na'r plant yn gallu bwyta hyd eu digoni, am y byddai eisieu cadw peth yn weddill i ddal bâr a newyn. Aml y byddai hi a'r plant yn myned i'w gwelyau heb hwyrbryd, ac eid felly heb wybod pa le y ceid boreufwyd ar ôl codi y dydd dilynol! Aml y bu raid iddi arfer y fath drefnidedd a chynildeb i gynnal i fyny fodolaeth y teulu—peidio cymeryd ond un pryd yn y dydd, a hwnnw heb fod yn bryd llawn. Gorfodid hi i wneyd hynny am y buasai bwyta yn helaethach yn ei dwyn hi a'r plant i'r fath sefyllfa na buasai yn eu haros ond marw o newyn. Casglai ddail poethion, a dail ereill ddechreu haf—y rhai ni fwytai anifeiliaid y maes—a choginiai hwynt iddi hi a'r teulu, y rhai a fwyteid fel y danteithfwyd mwyaf dymunol i'r chwaeth a maethlawn i'r cylla.
"Tua'r adeg yma daeth gair i'r wlad:—newydd da ragorol,—fod llwyth llong o flawd ceirch o'r fath oreu wedi glanio ym mhorthladd Aber Pwll. Nid allai neb fynegi i sicrwydd llong o ba le oedd, na chwaith blawd o ba le oedd y blawd, ac ni chynhyrfid chwilfrydedd neb chwaith i wneyd ymholiad o'r fath, na pha un a oedd yn flawd rhagorol mewn gwirionedd. Ni wna pobl ymholiad o'r fath, pan ar newynu; ac i'r newynog pob peth chwerw sydd felus, onide? Pan glybu Jacob gynt fod ŷd yn yr Aipht, er fod y fangre honno lawn mwy na thriugain milldir o'r fan lle y preswyliai ef, ni wnaeth ymholiad pa fath ŷd oedd, na pha fath fara ellid wneyd ohono, ond anfonodd ei feibion i waered yno i brynu cyflawnder ohono, fel y byddont fyw, ac yn ddiogel rhag newyn.
"Nid oedd porthladd Aber Pwll lawn deuddeng milldir o Lanfynydd, ac er mai yn hollol ddisylw ydoedd—un heb
