Tudalen:Cyfarwyddiadau at brynu cadw a magu moch.djvu/52

Prawfddarllenwyd y dudalen hon

Wrth waedu moch yn agos i'r gynffon, gellwch sylwi ar wythïen fawr yn codi yn uwch na'r lleill. Byddai yr hen ffermwyr yn arfer curo hon gyda ffon fechan, i'r dyben a beri iddi godi neu chwyddo, ac yna ei hagor ar ei hyd gyda fflaim, neu gyllell lem a main; ac wedi tynu allan y swm digonol o waed, hyny yw, oddeutu pymtheng owns, o fochyn a fyddo yn pwyso ugain ugeinpwys, neu ragor, rhwymwch i fyny yr archoll gydag ysbrigyn wedi ei dynu a risg mewnol pren gwaglwyf (lime tree,) neu ynte risg mewnol pren helyg neu lwyfan. Ar ol eu gwaedu, cadwch hwy i mewn am ddiwrnod neu ddau, gan roddi iddynt flawd haidd i'w fwyta, wedi ei gymysgu a dwfr cynhes, heb adael iddynt yfed dim ond sydd yn gynhes, dwfr yn benaí, heb unrhyw gymysgedd. Y mae rhai meithrinwyr moch, ag ydynt o duedd gywrain, yn gwneyd math o bâst o'r blawd haidd, ac yn rhoddi ynddo yr feunyddiol oddeutu haner owns o risg derw wedi ei falu yn fân.

AM DDOLUR Y GWDDF (QUINSEY.)

Y mae hwn yn afiechyd ag y mae moch yn dra darostyngedig iddo, a bydd iddo rwystro iddynt besgi; dygwydda yn gyffredin pan y maent ar haner pesgi. Felly wedi iddynt gael eu cau i fyny am bum' wythnos neu chwech, er eu bod wedi bwyta yn agos i ddeg bwshel o bŷs, y mae yr afiechyd yma, mewn tridiau neu bedwar, yn eu gwneyd mor deneu ag yr oeddynt cyn dechreu eu pesgi o gwbl. Math o chwydd yn y gwddf ydyw yr anhwyldeb hwn, a gellir ei wella trwy waedu ychydig uwchlaw yr ysgwydd, neu y tu ol i'r ysgwyddau. Ond y mae rhai yn meddwl mai eu pesgi ydyw y dull mwyaf dyogel; pa fodd bynag, bydd i'r naill neu y llall o'r moddion hyn wneyd y tro. Bara ydyw yr ymborth goreu iddo, wedi ei fwydo mewn potes. Pa fodd bynag, peidiwch a gadvel i;r mochyn fwyta cymaint ag y mae yn awyddus am dan; y foment y byddo ei wange wedi darfod, symudwch ymaith y bwyd, a pheidiwch a'i gynyg iddo drachefn am yspaid o dair i bedair awr.