"DIEITHR YDWYF AR Y DDAEAR"
(Salm cxix. 19)
Y mae'r adnod yn darllen fel hyn:—" Dieithr ydwyf fi ar y ddaear; na chudd Di rhagof dy orchmynion."
O ran ei ffurf y mae yn debyg i lawer adnod arall yn yr un llyfr. Hawdd gan y Salmydd roi mynegiant i ryw wirionedd allan o'i brofiad ei hun, ac yna offrymu gweddi a fyddai'n cyfateb iddo mewn rhyw fodd neu'i gilydd. Felly yma, Dieithr ydwyf fi," etc., dyna'r profiad; "Na chudd Di rhagof dy orchmynion," dyna'r deisyfiad a godai allan ohono.
Nid o ddamwain y cysylltir y ddau beth hyn, sef profiad a gweddi, â'i gilydd: oblegid y maent yn perthyn yn agos i'w gilydd, neu o leiaf fe ddylent fod. Diffrwyth fydd profiad onid esgor ar weddi. Cafodd y genedl yn amser Amos brofiadau nodedig iawn. "Trewais chwi â diflaniad, ac â malltod, eto â ni ddychwelasoch ataf fi, medd yr Arglwydd," ac felly syrthiodd y profiad yn fyr o gyrraedd ei amcan. Ar y llaw arall, gwag fydd gweddi lle na chyfyd o brofiad y gweddïwr, "Nesau y mae y bobl hyn ataf â'u gwefusau, eu calonnau sydd bell oddi wrthyf. Dychwel gweddi felly adref yn wag. Neges profiad yw awchlymu'r weddi, ac effaith gweddi iawn fydd cyfoethogi profiad. Gyda'ch cydsyniad ni a edrychwn yn awr ar y ddau beth hyn, sef Profiad a Gweddi'r Salmydd.
Y Profiad yn gyntaf, "Dieithr ydwyf fi ar y ddaear."
Ar ryw olwg, swnia'n lled afresymol. Pe dywedasai ei fod yn ddieithr ym mhob man arall, gallem ei ddeall. Pan edrychai ar y nefoedd, gwaith bysedd y Creawdwr, ychydig iawn a wyddai amdanynt. A phe gadawai i'w ddychymyg gloddio i goluddion y ddaear, ni chyrhaeddai ei adnabyddiaeth ymhell y ffordd honno chwaith dieithr oedd dieithr oedd ym mhob man heblaw ar y ddaear, a feddyliem ni. Ond yma dywed ei fod yn ddieithr yno yn anad unman.
Sut y gellir esbonio'r peth? Ai ymson hen ŵr sydd yma wedi goroesi ei gyfoedion, ac yn methu asio yn dda â'r tô sydd yn dod ar ei ôl? Y mae peth felly yn bod. Gwelir ei gysgod yng nghân Hiraethog ar Adgofion Mebyd " lle y teimla'r bardd fod Llansannan wedi mynd yn ddieithr iddo. A'r un modd Goronwy Owen :—
"Y lle bûm yn gware gynt,
Mae dynion ni'm hadwaenynt,
Cyfaill neu ddau a'm cofiant,—
Prin ddau, lle'r oedd gynnau gant."
