Pan euthum i fyw i Gaernarfon, yn rhywle o bump i chwech ar hugain oed, deuthum i'w adnabod, braint y byddaf yn ddiolchgar amdani tra bwyf. Daethom yn gydnabod cyn hir, ac yn gyfeillion yn y man. Gŵr oedd ef a ddeallai ac na wrthodai ei dirionwch a'i gydymdeimlad hyd yn oed i'r "to newydd" gwrthryfelgar oedd, yntau yn ei dro, yn mynd i roi'r byd yn ei le, heb fwy o amcan am ddeall y to cynt nag to cynt nag oedd gan hwnnw—oddieithr Alafon—am ei ddeall yntau.
"Tad annwyl!" meddai ef, pan ddywedem neu pan ysgrifennem rywbeth gwaeth na'i gilydd, a rhyw wên addfwyn yn crychu cornel ei wefus, a'i lygaid dyfnion yn rhyw araf droi tuag atom. Cof gennyf am yr amser y cyhoeddwyd llyfr Saesneg tra phlaen ar y Pulpud Cymreig,[1] gan dri o rai tipyn hŷn na'm cymdeithion a minnau, dau o Arfon ac un o Fôn. Bu ymosod ffyrnig arnynt mewn rhai cylchoedd, ond nid ydoedd hyd yn oed y pechaduriaid rhyfygus hynny y tu hwnt i ddealltwriaeth a chydymdeimlad Alafon— clywais ef yn eu hamddiffyn yn dawel ac urddasol yn erbyn ymosodiad gwyllt a chyffredin iawn.
- ↑ The Welsh Pulpit. . . By a Scribe, a Pharisee and a Lawyer. London, 1894.
