TY ABEL HUGHES.
GOLYGFA 4.—Lle mae RHYS mewn penbleth beth i'w wneyd gyda'r Pregethu, ac yn penderfynu y mater.—MISS HUGHES yn boddloni i'w gyngor i osod y busnes.—Dyfodiad WIL BRYAN.—Yn dychrynnu MISS HUGHES.—Hanes y Seiat gan WIL BRYAN.—MISS HUGHES yn cysgu.—WIL yn troi y cloc, ac yn deffro MISS HUGHES er cael ymwared a hi—WIL yn adrodd wrth RHYS hanes yr helynt yn ei gartref.—Am ei gloewi hi.—Y ffling.—Y farwel.
RHYS (yn siarad ag ef ei hun yn y Parlwr),— "Wel, mae yr amgylchiad oeddwn wedi ei hir ddisgwyl wedi pasio. Yr wyf yn awr wedi fy ngalw gan eglwys Bethel i bregethu, ond beth wnaf ?—dyna y cwestiwn. 'Dydw i ddim ond bachgen tlawd, a rhaid cael arian i fynd i'r Coleg. Hwyrach y dylwn i aros adref i gadw y busnes ymlaen efo Miss Hughes. Mae hi wedi cynnyg cyflog da i mi; ond 'rwyf yn meddwl mai mynd i'r Coleg ddylwn er hynny, neu roi fling i'r pregethu yma am byth. Dywedodd fy hen feistr, Abel Hughes, wrthyf lawer gwaith na ddylai yr un dyn ieuanc feddwl am bregethu, heb ar yr un pryd benderfynu treulio rhai blynyddoedd yn y Coleg. Dywedodd Abel wrthyf na fuasai raid i mi fod eisiau dim tra yn y Coleg, ac y isgwyliai ef i mi wneyd Shop y Gornel yn gartref. Ond waeth tewi am hynny. Fuasai wiw i mi son wrth neb am hynny, choelie nhw mona i. Beth wna i? Wn i ddim. Yr ydw i yn synnu ata fy hun mor ddi—adnoddau ydwyf. Hwyrach fy mod wedi arfer ymddiried mwy yn Abel Hughes nag mewn Rhagluniaeth. Ydi o ddim ond rhyfyg arnaf fynd i'r Coleg heb ddim o fy nghwmpas ond dillad ac ychydig lyfrau. Be ydw i'n siarad? Y cwestiwn ydyw, "Beth a wnaf am arian? 'Does gen i fawr; dyma nhw,—(yn tynnu allan ei bwrs, ac yn cyfrif ei arian,—un, dwy, &c.), chwe phunt a deg swllt a chwe cheiniog! Erbyn byddaf wedi talu rhyw ychydig bethau, a phrynnu rhai ereill, fydd gen i ddim ond digon i dalu fy nhren i'r Bala,"—(yn dal ei arian yn ei law).
(Enter Miss HUGHES).
MISS HUGHES,—"Yr ydw i'n mynd i gadw 'rwan, Rhys."
