yn fyrbwyll, yr ymchwelodd y Brytaniaid, ac ailruthro, a gwneuthur galanasdra nid bychan ym mysg y gelynion, er bod Iul Caisar yn bostio mai efe a'i wŷr a gawsant y trechaf yn y diwedd.
Ond boed hyny fel y myno; un peth, yn anad dim, oedd hynod dros ben ym mysg yr hen Frytaniaid, sef eu gwaith yn ymladd o gerbydau a bachau heiyrn oddi tanynt; ac yr oedd gan Gaswallon, y brenin, bum mil o honynt yn yr ymladdfa uchod. Dyfais waedlyd oedd hon; canys wrth yru ar bedwar carn gwyllt, hwy a dorent restrau y gelynion, ac a'u llarpient yn echrydus, wrth fod y bachau dur yn rhwygo eu cnawd, ac yn eu dragio yn erchyll, fel nad allai dim fod yn fwy ofnadwy na ffyrnig. Ni welodd y Rhufeiniaid erioed y fath beth o'r blaen, a diammheu mai dychymmyg aruthrol greulon oedd hyny; ond wrth ryfela nid ydys yn astudio ar ddim ond dinystr a distryw. Ac er gwyched rhyfelwyr oedd gwŷr Rhufain, fe ddywedir eu bod yn wyneblasu ac yn delwi ar eu gwaith yn clywed trwst cerbyd; fel y gwelwch chwi gywion yr iâr yn crynu rhag barcut chwiblsur, egr, yn gwibio oddi fry arnynt.
Ni arosodd Iul Caisar ond amser byr chwaith y tro hwn ym Mrydain; ac achos da pa ham: yr oedd y wlad yn rhy dwym iddo. Canys y mae efe ei hun yn addef, nad oedd dim esmwythdra na llonyddwch iddo ef na'i wŷr. Canys pan elai ei wŷr allan i barotoi lluniaeth, neu mewn geiriau ereill, pan elent i ladrata da a defaid, ac ysbeilio tai gwirioniaid, yna y Brytaniaid a ruthrent arnynt, a'u taro yn eu talcen; a dedwydd a fyddai hwnw, yr hwn o nerth ei draed, a ddygai y chwedl yn ddiangol i glustiau Caisar. Ac atolwg, a oedd bai mawr ar yr hen Frytaniaid yn trin lladron a mwrddwyr felly? Eu holl ymgais hwy oedd ceisio amddiffyn eu gwir feddiant a'u heiddo eu hun; ac oddi yno y tyfodd y ddiareb, "Gwell gwegil câr na gwyneb estron.” A Caisar, ar hyny, a fwriadodd o ddifrif fyned adref i dir ei wlad; a'r Brytaniaid hwythau a feddiannasant eu gwlad yn heddychol ac yn ddidaro dros agos i gant o flynyddoedd wedi hyny. A pheth mawr na chai dynion fyw yn llonydd ar eu gwir eiddo eu hunain.
Fe amcanodd Augustus Caisar (yn amser yr hwn y ganed Crist Iesu) ymdreiglo i'r ynys hon; ac y mae un o ben prydyddion yr oes hono yn dymuno llwyddiant iddo ef a'i wŷr, yn y fath bennill a hon:—
