Tudalen:Enwogion Ceredigion.djvu/255

Prawfddarllenwyd y dudalen hon

Ym mysg ei gyfeillion yn Rhydychain yr oedd Keble, Froude, Pusey, Newman, ac ereill. Yr oedd ei iechyd yn wanaidd er ys dros ugain mlynedd, ac felly yn achosi llawer o bryder i'w gyfeillion. Ymddangosodd erthyglau yn y gwahanol newyddiaduron ar ei farwolaeth, ac un dra arbenig yn y Guardian, yn ei osod allan fel ysgrifenydd galluog a Christion diffuant. Er i'w enw fod mewn cyssylltiad ag ysgrifenwyr a dynasant lawer o sylw, eto yr oedd efe ei hunan yn byw mewn awyrgylch dawel a dystaw, ym mhell o ddwndwr plaid, gan ymhyfrydu mewn myfyrdod buddiol o wybodaeth a duwiolfrydedd. Treuliodd oes o ddiwydrwydd mawr. Nid oedd ei feddwl un amser yn segur, ond bob amser yn ymddedwyddu mewn ymrodio ar hyd meusydd cnydfawr duwinyddiaeth a duwioldeb. Er i erthygl ymddangos yn fuan yn y Guardian ar ol ei farwolaeth, ym mis Mai, ymddangosodd eilwaith goffâd parchus o hono ar ddiwedd y flwyddyn. Yr oedd Mr. Williams yn wyr i'r Parch. Isaac Williams, Llanrhystud, yn frawd i'r diweddar Williams, Ysw., Cwm Cynfelyn, a chefnder i'r Gwir Barchedig J. W. Williams, Esgob Quebec; y Parch. Lewis Gilbertson, Coleg Iesu, Rhydychain; a'r Parch. Lewis Evans, B.A., Ystrad Meirig: ac y mae yn un o brif enwogion Ceredigion.

WILLIAMS, JOHN, LL.C., a anwyd yn nhref Llanbedr Pont Stephan, Mawrth 25, 1727. Mae yn debyg mai Ymneilldüwr oedd ei dad, o blegid ni a gawn mai y Parch. Phylip Pugh a fedyddiodd y Doctor Williams. Yr oedd ei dad yn lledrydd cyfrifol yn y lle, ac felly efe a-roddodd i'w fab bob mantais o ysgol dda pau yn ieuanc, a daeth yn fore i gydnabyddiaeth â'r ieithoedd dysgedig. Efe wedi hyny a aeth i Athrofa Henadurol Caerfyrddin, pan yn bodair ar bymtheg oed, i gael ei gymhwyso i fod yn weinidog ymneillduol. Ar ddiwedd ei efrydiaeth, efe a aeth yn gynnorthwywr clasurol i Mr. Howell, yr hwn a gadwai yagol fawr yn Birmingham. Yn 1752, ar gais unfrydol cynnulleidfa o Ymneillduwyr, efe a symmudodd i Stanford, yn swydd Lincoln; ond mewn dymuniad am sefyllfa yn agos i Lundain, efe yn 1755 a ddaeth yn weinidog i gynnulleidfa yn Wockingham, Berks.' Yn ystod ei arosiad