DAMHEGION CRIST
Yn y Beibl fe roddir i'r gair dameg neu gyffelybiaeth ystyr tra eang, gan ei fod weithiau'n arwyddo dihareb, weithiau foeswers, weithiau wireb dywyll, ac weithiau hanes arwyddluniol. Yr oedd Crist fel addysgwr yn Feistr neu athro, yn efengylydd, ac yn broffwyd i benaethiaid anghrediniol y bobl trwy ei waith yn tystio yn eu herbyn i'r gwirionedd. Ac fe ellir rhannu'r damhegion yn dri dosbarth sy'n cyfateb i'r tri theitl hynny, sef: 1. Y damhegion athrawiaethol, sy'n mynegi'r gwirionedd cyffredinol am deyrnas Dduw, megis y saith dameg ym Mathew xiii; 2. Y damhegion efengylaidd, sy'n arddangos daioni a gras Duw tuag at bechaduriaid a thrueiniaid; 3. Y damhegion proffwydol neu farnol, sy'n cyhoeddi cyfiawnder Duw fel un yn talu i ddynion yn ôl eu gweithredoedd. Dealler mai trwy rybuddio a cheryddu, fel Elias, yn hytrach na thrwy ragfynegi yr oedd yr Iesu'n proffwydo. Nid yw pob dameg yn perthyn mor gaeth i un dosbarth fel na ellid ei gosod mewn dosbarth arall, canys y mae dameg y swper mawr, er enghraifft, yn efengylaidd ac yn farnol.
Y mae'r rhan fwyaf o ddamhegion Mathew yn
