Tachwedd, 1860, y codwyd William Williams i bregethu. Awst 1860 y dechreuwyd yr ysgol yn Rhosgadfan. Cychwynnwyd ysgol a chyfarfod gweddi yng Nghaegors oddeutu ugain. mlynedd yn gynt, ond ni pharhaodd hynny. Yn 1861 yr adeil- adwyd yr ysgoldy yno. Yn union ar ol hynny torrwyd y cysylltiad â Charmel fel taith, a threfnwyd oedfa am ddau yn Rhosgadfan.
Mai 3, 1861, y bu farw John Williams Ty'nrhosgadfan, yn 59 oed, wedi bod yn flaenor am 14 mlynedd. Gwr tawel, gwylaidd, yn cymeryd gryn ddyddordeb yn y plant.
Yn 1863 fe ymadawodd Owen Griffith i'r Coleg Normalaidd ym Mangor, wedi gwasanaethu fel blaenor yn y lle am yn agos i ddwy flynedd.
Yn 1865 fe dderbyniodd William Williams alwad i Corwen.
Yn 1866 yr adeiladwyd y capel newydd, sef y trydydd yn y lle. Y cynllunydd a'r adeiladydd, John Thomas Penyceunant. Yr ymgymeriad, £1600. Ychwanegwyd £50 ar gyfrif cyfnewidiadau. Defnyddiau'r pulpud ydoedd hwylbren llong ddrylliedig, fel y dywedid. Y mesur tufewn i'r muriau, yn ol Mr. Jones Hughes, 21 llath wrth 18 llath. Dywedir ei fod y seithfed o ran maint yn Arfon. Dechreuwyd adeiladu Ebrill 1. Cynhaliwyd y cyfarfod agoriadol braidd yn ddiweddar, sef yn Hydref 1867, pryd y gwasan- aethwyd gan Owen Thomas, Hugh Jones, David Jones Treborth, Robert Ellis Ysgoldy, David Morris a Thomas Williams Penygroes, Rhyd-ddu gynt.
Ceir byrr-gofiant i Thomas Williams Ty'nygadfan yn y Drysorfa (1868, t. 35). Bu farw Rhagfyr 4, 1866, yn 74 oed. Un o'r ychydig cyntaf ynglyn â'r achos ar ei sefydliad, fe ddywedir. Y degfed o'r brodyr ydyw ar restr Mr. John Williams. Efe, p'run bynnag, oedd y diweddaf o'r addfed ffrwyth cyntaf. Ystyrrid ef yn un o'r athrawon pennaf yn yr ysgol, ac yn hynod yn ei fanylrwydd gyda llythreniad a phwyslais. Anfynych y gwelid ef yn y tŷ heb ei lyfr. "Mewn blys mynd trwy ac ofn " oedd profiad ei ddyddiau diweddaf.
Ionawr 20, 1869, ymsefydlodd y Parch. T. Gwynedd Roberts yn yr ardal fel bugail yr eglwys, y cyntaf i'w alw yn ffurfiol i'r gwaith. Ymgymerodd â'r swydd o ysgolfeistr yr un pryd. Pan adeiladwyd ysgoldy newydd yn niwedd 1870, efe a ymroes yn llwyr i'r fugeiliaeth.
