Heblaw hyny, nodwedd neillduol yn eu crefydd ydoedd, hunanymwadiad a hunanaberthiad. Pwy a all adrodd pa bethau eu maint a ddioddefodd hen grefyddwyr cyntaf Cymru, er mwyn enw yr Arglwydd Iesu? Yr oeddynt yn hynod, hefyd, am eu rhinweddau Cristionogol, megis diniweidrwydd, gonestrwydd, cywirdeb, brawdgarwch, ymostyngiad i ddisgyblaeth, dwyn beichiau eu gilydd.
O'r tu arall, perthynai iddynt hwythau eu diffygion. Er nad ydyw tôn crefydd lliaws o broffeswyr yr amseroedd hyn yn agos mor uchel ag eiddo yr hen grefyddwyr, eto y mae rhagoriaethau i'w cael yn awr nad oeddynt ddim i'w cael gynt. Gwneir llawer mwy o ymdrech i ddwyn y plant a ieuenctyd yr eglwysi i fyny yn grefyddol yn ein dyddiau ni nag a wneid yn amser y tadan. Gosodir yn awr arolygiaeth fwy trwyadl ar yr eglwysi, a phorthir y saint â gwybodaeth ac à deall. Parheir yn yr oes hon i gyfodi addoldai cyfleus a manteisiol i'r holl bobl addoli ynddynt, tra yr oedd yr hen dadau yn arafaidd a gochelgar, i raddau gormodol, gyda hyn. Mae y gras o haelioni hefyd wedi myned ar gynydd yn ddirfawr yn ystod y deng mlynedd ar hugain diweddaf. Mae yn wir fod yr hen bobl yn meddu gwybodaeth eang o'r Ysgrythyr Lân, ac o'r pynciau hanfodol er iachawdwriaeth, ond y mae gwybodaeth yn ei holk ganghenau yn cyniweirio ac yn ymhelaethu yn fawr yn y blynyddoedd hyn. Ac yn ddiddadl, y mae llu mawr eto yn aros yn yr eglwysi sydd yn caru yr Arglwydd Iesu a'i achos "o galon bur yn helaeth." Ni ddylid ewyno yn ormodol ychwaith oherwydd iselder crefydd yn y dyddiau presenol. Wrth edrych yn ol ar hanes y can' mlynedd diweddaf, yr ydym yn gweled amryw gyfnodau pryd yr oedd crefydd yn wywedig yn yr eglwysi, a Seion yn ddi-epil, a chaledwch ac anystyriaeth yn fawr yn y byd y tuallan i'r eglwysi; er hyn i gyd, bron na theimlem yn barod i ddweyd, gwyn fyd na byddai bosibl cyfodi yr hen grefyddwyr selog, a hen gewri y dyddiau gynt, eto o'u beddau.
