Tudalen:Hanes Porthmadog ei Chrefydd a'i henwogion.djvu/58

Prawfddarllenwyd y dudalen hon

gogwyddai ei feddwl i'w dderbyn, am fod yno "le i weithio, yr hyn nad oedd ym Mhorthmadog."

Ond yn hytrach na cholli'r fath fugail ag Emrys, cydsynio'n ebrwydd a wnaethant i wneud unrhyw gyfnewidiadau a ystyriai efe'n angenrheidiol, a hynny ydoedd tynnu i lawr y capel a'i helaethu. Costiodd hynny £600, yn ychwanegol at y cant a hanner ôl ddyled. Yn ystod y chwe mis y bu'r capel o dan adgyweiriad, bu'r gynulleidfa'n cydgyfarfod yng nghapel y Wesleaid. Cynhaliwyd cyfarfodydd i'w ail agor ar yr 8fed a'r 9fed o Fedi, 1841. Pregethwyd ar yr achlysur gan y Parchn. Dr. Vaughan; J. Blackburn, Llunden; Joseph Morris, Llanengan; E. Evans, Abermaw; S. Roberts, Llanbrynmair; Thos. Pierce, Lerpwl; O. Thomas, Talysarn; J. Morgan, Nefyn; Thos. Edwards, Ebenezer; a William Williams (Caledfryn). Bu pregethu Saesneg am gyfnod, sef o'r 5ed o Fedi, 1852, hyd fis Hydref. Ymhen ychydig flynyddoedd yr oedd y capel hwn eto wedi myned yn rhy fychan i'r galw, ac yn 1859 dechreuwyd ar y gwaith o godi un helaethach drachefn. Cymerodd hwn bymtheg mis i'w orffen, a chostiodd tua dwy fil o bunnau. Yn ystod yr amser hwnnw cynhelid y gwasanaeth yn y Neuadd Drefol.

Ymgymerodd Mr. Ambrose a chasglu canpunt os yr ymgymerai yr eglwys a chasglu pedwar cant ar ddydd ei agoriad, yr hyn a wnaed, ac agorwyd ef ar y Saboth olaf o Fedi, 1860, pryd y pregethodd Mr. Ambrose. Dydd Llun a Mawrth, Hydref 1, 2, cynhaliwyd cyfarfod pregethu, pryd y cymerwyd rhan gan y Parchn. D. James, Capel Mawr; D. Roberts, Conwy; William Rees (Gwilym Hiraethog), E. Stephen (Tanymarian), a R. Thomas (Ap Fychan), Bangor.

Parhaodd yr eglwys i lwyddo o dan weinidogaeth y Parch. W. Ambrose. Ni chodwyd ond un pregethwr o Salem yn ystod yr hanner cyntaf o'i hanes, sef y Parch. David Lloyd, mab Mr. W. Lloyd, Ironmonger. Ar y 27ain o Ebrill, 1873, traddododd Mr. Ambrose ei bregeth olaf i'w eglwys. Bu farw y mis Hydref dilynol, yn 60 mlwydd oed, er mawr golled i'w enwad a thristwch i'w genedl.