Tudalen:Hanes ac ystyr enwau lleoedd yn Môn.pdf/123

Lleoedd yn Mon.

115

presenol yw gydag ebillion , morthwylion, pigied
ydd, gyrdd bathiadur, ynghyda phylor : fel hyn
dryllir, weithiau, denell neu ddwy ar unwaith.

Rhagoriaeth y Mynydd hwn ar waithfaodd
mwnawl y byd. - Rhagora yn ei ddyfroedd. Trwy
ad -ddansoddi ei ddyfroedd, ceir ynddynt wahanol
elfenau - Copras pur, sug llosgfeini, Oil of vitrol,
paent, haiarn, plwm, copr, ac arian. Barnwyd y
dyfroedd hyn yn werth wyth geiniog y chwart gan
y mân -ofydd.
II CWMWD TALY BOLION.
Tybia rhai fod cyfathrach rhwng Talybolion a Sueton

uis Paulinus-- Rigio Paulini- Tal- Polion. Crybwylla
Mr. Edward Llwyd am le o'r enw Pant y Polion, yn
agos i ba fan y cafodd yn gerfiedig enw un Paulinus, yr
hwn mae'n debyg & syrthiodd mewn brwydr, neu a
gladdwyd yn y llanerch . Tybia rhai i Suetonius Paul
inus feddianu rhan o'r cwmwd hwr fel ffrwyth ei fudd .

ugoliaeth, ac i'w enw o hyny allan lynu wrth ei randir:
ond y mae hyn oll yn bur annhebygol.

Ymddengys fod gwreidd -darddiad yr enw gan Mr.
Rowlands yn llawer mwy rhesymol, dywed ef fel hyn :

" I am rather inclined to believe, that as certain teritor .
ies in Cumberland are called Copeland (ap acuminatu ,
collibus )

as Mrs. Camden observes, so this name might be

derived from many, and coped hills, which are here and
there in that teritory called Moelion , or Moelydd, of

which one or two return that application of Moel to this
day. On which account I take it probable such bare
topped hills being calledMoelion , yet, therefore that region