esgeulusdod neu ryw beth arall, ni chafodd ei gwneuthur cyn Ebrill, 1788, tua deunaw mlynedd ar ol adeiladu y capel.
Nis gwyddom pwy fu yn gweinidogaethu yma o'r flwyddyn 1783, pryd y bu farw Mr. Abraham Williams, hyd 1789, pryd yr urddwyd Mr. William George, un o aelodau y New Inn. Mae ger ein bron yn awr lythyr a ysgrifenwyd gan Mr. George yn 1794, pan yr oedd newydd ymadael o Frynbiga. Yn hwnw dywed iddo gael ei urddo yno bum' mlynedd yn ol, gydag arddodiad dwylaw yr enwog Edmund Jones, a gweinidogion eraill. Yn 1795, urddwyd Mr, Ebenezer Jones yn Mhontypool, a chymerodd ofal yr eglwys yn Mrynbiga mewn cysylltiad ag Ebenezer, a than ei ofal ef y bu hyd yn agos i derfyn ei oes yn 1829. Er cymaint oedd doniau Mr. Jones fel pregethwr, a'i ddylanwad fel gwladwr, nis gallasai yr achos dan ei ofal, mewn tref Saesonig, lai na pharhau yn wanaidd a nychlyd, pryd nad oedd yn gallu rhoddi haner ei amser i'w wasanaethu. Rhoddodd Mr. Jones ei swydd i fyny ychydig cyn ei farw.
Yn fuan ar ol hyny, rhoddwyd galwad i Mr. Thomas Powell, Aberhonddu. Bu Mr. Powell yn gweinidogaethu yma o 1828 hyd 1842, pryd y bu farw. Nis gwyddom pa fesur o lwyddiant fu ar lafur Mr. Powell, ond ofnwn nad oedd yn helaeth iawn.
Dilynwyd Mr. Powell gan Mr. Henry Davies, myfyriwr o athrofa Blackburn. Urddwyd ef yma Mawrth 22ain, 1843. Bu yma am yn agos i dair blynedd. Yn Ionawr, 1846, symudodd i Benfro, ac yn fuan symudodd oddi-yno i'r Eglwys Wladol, lle y bydd yn debygol o aros mwyach hyd derfyn ei oes. Y mae er's blynyddau bellach yn Ficer Caio a Llansawel, sir Gaerfyrddin.
Y gweinidog nesaf yma oedd Mr. W. H. Lewis. Bu ef yma tua dwy flynedd. Addysgwyd ef yn athrofa Caerfyrddin, ac urddwyd ef yn Narberth, yn niwedd y flwyddyn 1818. Bu wedi hyny am flynyddau yn Glastonbury, yn ngwlad yr Haf. Bu farw tua blwyddyn yn ol, ac, mor belled ag y gwyddom ni, nid oedd yn dal cysylltiad ag un enwad o grefyddwyr am y deng mlynedd olaf o'i oes. Efe yw awdwr hanes bywyd Mr. Peter, Caerfyrddin.
Nid ydym yn deall fod un gweinidog sefydlog wedi bod yma o 1849 hyd 1852, pryd y darfu i Mr. Edward Williams, Cwmbran, dderbyn galwad a symud yma. Yr oedd Mr. Williams yn barchus iawn yma, ond nis gallodd fod o fawr o wasanaeth i'r achos tra y bu yn y lle, o herwydd fod ei iechyd wedi gwaelu yn fawr cyn iddo ddyfod yma, a pharhaodd i waethygu flwyddyn ar ol blwyddyn, nes y bu raid iddo yn Mai 1861 roddi y weinidogaeth i fyny yn hollol.
Yn Gorphenaf, 1861, darfu i Mr. George Thomas, yr hwn oedd yn byw yn y dref er's rhai blynyddau, ymgymeryd a'r weinidogaeth. Efe yw y gweinidog yma yn bresenol, ac y mae arwyddion fod ei lafur yn cael ei fendithio. Adeiladodd yma gapel hardd iawn yn 1862, yn lle yr hen un, yr hwn oedd wedi myned i ymddangos yn wael a dadfeiliedig iawn. Mab y diweddar Mr. David Thomas, Llanfaches, yw Mr Thomas, ac y mae yn ymddangos ei fod yn feddianol ar radd helaeth o ysbryd llafurus ei dad.
Mae Brynbiga, er nad yw yn dref fawr, yn le pwysig iawn, yn nghanol gwlad fras a chyfoethog, ac y mae yn resyn na fyddai mewn lle fel hwn gynulleidfa luosog, gyfoethog, a dylanwadol i wasgaru dylanwad iachusol crefydd y Testament Newydd dros yr holl fro, ac i wrthweithio yn effeithiol ddylanwad gwenwynig uchel-eglwysiaeth.
