Tudalen:Hanes eglwysi annibynol Cymru Cyf 1.djvu/459

Prawfddarllenwyd y dudalen hon

ef fel oracl ar bob achos dyrus, ac yr oedd ei eiriau ef yn wastad pan lefarai yn ymadrodd doethineb. Pregethodd lawer yn sir Feirionydd ac yn sir Drefaldwyn, a bu llaw ganddo yn ffurfiad llawer o achosion newyddion; ac yr oedd yn wastad yn dderbyniol a chymeradwy yn mhob man.

Yr ydym yn cael ei fod ef yn gweini i'r eglwys yn Llanuwchllyn, yn y cyfwng wedi symudiad Mr. Tibbot, cyn dyfodiad Dr. Lewis, a bu fyw hyd yn agos i ddiwedd oes weinidogaethol Mr. Michael Jones yno. Fel gwr o gyngor y gwerthfawrogid ef yn benaf, a rhoddid y fath bwys ar ei farn, fel ar ol iddo lefaru ni chyfodai neb. Arferai Dr. Lewis ddyweyd, y buasai yn rhoddi cymaint o bwys ar ei farn a neb a adwaenai, pe gallasai fod yn sicr ei fod yn dyweyd ei feddwl. Yr oedd yn llawn ffraethder, a dywedai eiriau cyrhaeddgar pan y meddyliai fod eu hangen. Pan ddywedodd Dr. Lewis wrtho unwaith, ei fod yn myned i wneyd llyfr chwe'cheiniog, ar ddyfodiad pechod i'r byd. Felly yn siwr," meddai yntau yn bur ddi-gynwrf, "yr wyf yn meddwl yn siwr y byddai yn well i chwi ei wneyd yn llyfr swllt, a dyweyd yn ei ddiwedd sut i'w gael o'r byd." Daeth dyn ieuangc o'r athrofa i Dyddynyfelin unwaith, ac er dangos ei fod yn ysgolhaig, dechreuodd siarad a'r forwyn, yr hon oedd eneth ddiwybod, am y ser a'r planedau, eu maint a'u pellder, nes synu y llangces. Ac meddai wrth ei meistr "peth mawr ydi meddu gwybodaeth." "Ie," meddai yntau, "a pheth go fawr ydyw gwybod pa le i'w ddangos." Yr oedd mewn cyfeillach grefyddol unwaith, a gofynodd y gweinidog iddo, "Beth sydd ar eich meddwl chwi 'nawr Robert Roberts?" "Does dim llawer o ddim ar fy meddwl i." "Oes, 'rwy'n coelio fod rhywbeth ar eich meddwl chwi 'nawr." "Wel ofni cryn lawer ar fy nghyflwr yr wyf fi," ebe Robert Roberts. Ho, felly," ebe y gweinidog, "yr oeddwn i yn meddwl eich bod chwi yn mhellach yn mlaen 'nawr na hynyna, oblegid y mae perffaith gariad yn bwrw allan ofn." "Ydyw," ebe yntau gyda phwyslais, "ydyw, yn bwrw allan, yn bwrw allan, ond y mae heb orphen ei waith etto." Cyfarfu a chryn lawer o ystormydd yn ei amgylchiadau yn mlynyddoedd olaf ei fywyd, ond daliodd ei ymddiried yn ddiysgog yn ei Dduw. Bu farw tua'r flwyddyn 1839 neu 1840, wedi cyrhaedd oedran teg.

David Jones. Urddwyd ef yn Nhreffynon, lle y treuliodd ei oes, a daw ei hanes dan ein sylw yn nglyn a'r eglwys yno.

John Jones. Adnabyddid ef fel John Jones, Afonfechan, a symudodd wedi hyny i Hafodfawr. Ceir ei enw yn aml yn nglyn a llawer o'r eglwysi yn sir Feirionydd a sir Drefaldwyn. Yr oedd yn bregethwr defnyddiol a chymeradwy. Pregethai yn fisol yn Llanuwchllyn am dymor maith. Ymunodd a'r Methodistiaid Calfinaidd yn niwedd ei oes, o achos y terfysg a'r ymraniad a gymerodd le yn yr Hen Gapel.

Robert Lloyd, Plasmadog, a fu am yspaid yn bregethwr cymeradwy yn yr eglwys.

John Lewis. Yr ydym eisioes wedi gwneyd byr grybwylliad am dano ef yn nglyn a'r Bala, lle yr urddwyd ef.

Rowland Roberts, Penrhiwdwrch. Dechreuodd bregethu yr un pryd a John Lewis.

Cadwaladr Jones. Derbyniodd ei addysg yn yr athrofa yn Ngwrecsam, ac urddwyd ef yn Nolgellau, lle y treuliodd ei oes hir, a daw ei hanes yno dan ein sylw.

David Davies, Bryncaled, a fu yn yr eglwys yn bregethwr defnyddiol a chymeradwy.