Tudalen:Hanes eglwysi annibynol Cymru Cyf 1.djvu/59

Prawfddarllenwyd y dudalen hon

Edmund Jones, Pontypool. Gweler ei hanes ef yn nes yn mlaen.

Thomas Lewis. Urddwyd ef yn Blaengwrach, Cwmnedd. Bu wedi hyny yn gofalu am y Brychgoed a Thynycoed, ac y mae yn ymddangos mai efe a ddechreuodd yr achos yno. Symudodd i Lanharan lle y bu farw Awst 15fed, 1783, nid 1785, fel y camosodwyd ar ei gareg fedd, yn 77 oed. Dichon y byddwn yn alluog i roddi hanes helaethach am dano pan ddelom at hanes Llanharan.

Phillip Dafydd. Gweler yn nes yn mlaen.

Thomas Evans. Derbyniodd ei addysg yn Nghaerfyrddin. Urddwyd ef yn Llanuwchllyn, Mehefin 19eg, 1745. Bu yno bymtheg mlynedd. Bu un flwyddyn wedi hyny yn Ninbych, a symudodd oddi yno i swydd Gaerefrog, lle bu farw. Cawn y cofnodiad hwn am dano yn nyddlyfr Phillip Dafydd am Mehefin 29ain, 1779: "Y bore hwn derbyniais y newydd galarus am farwolaeth y Parchedig Mr. Thomas Evans, yr hwn fu dros amryw flynyddau yn weinidog yn Mixenden, yn swydd Gaerefrog. Un genedigol o Fynyddislwyn ydoedd, ac aelod gwreiddiol o eglwys Penmain, a dangosodd ei hun yn gyfaill ac ewyllysiwr da i'r achos yno, yn fwy felly na'r rhan fwyaf, trwy roddi llôg pum' punt yn flynyddol at gynnal y weinidogaeth, ar yr amod i'r eglwys godi pum' punt arall i'w gosod ar lôg i'r un dyben, yr hyn a wnaed. Yr wyf fi yn credu ei fod ef yn Israeliad yn wir, heb un twyll yn ei ysbryd, ac yn weinidog da i Iesu Grist. Bu farw mewn tangnefedd, fel yr wyf yn deall, ar y 25ain o Fai diweddaf. Colled fawr i'w wraig a'i blant, i'r eglwys y perthynai iddi, ac i'w holl gydnabod, a gallaf fi yn briodol fabwysiadu geiriau y prophwyd brenhinol. Gofid sydd arnaf am danat ti, fy mrawd Jonathan; cu iawn fuost genyf fi; rhyfeddol oedd dy gariad tuag ataf fi, tu hwnt i gariad gwragedd.' Arglwydd parotoa finau ar gyfer yr un fath gyfnewidiad dedwydd."

Daniel Williams, mab y gweinidog Mr. David Williams. Achwynir ei fod pan yn yr athrofa yn Nghaerfyrddin, yn ddyn ieuangc lled wyllt. Sefydlodd yn Malmsbury, yn 1750, a bu farw yn Frome, yn 1758.

Phillip Charles, nai y gweinidog Mr. Phillip Dafydd. Urddwyd ef yn hen gapel Cefn-coed-y-cymmer, yn 1751, lle y bu yn gweinidogaethu hydei farwolaeth yn Mai 19, 1790, yn 69 oed. Arminiad neu Ariad ydoedd, ac Undodwr proffesedig oedd ei ganlyniedydd o Gefn-coed-y-cymmer. Cawn y sylw canlynol gyda golwg arno yn nyddlyfr ei ewythr, am Ionawr 18, 1761" Arbedwyd fi i bregethu heddyw yn Nhy-yn-y-fid. Pregethodd Mr. Phillip Charles yn fy lle, oddiwrth Phil. iii, S. Pregeth dda; a phe cadwai efe at yr hyn a draddododd heddyw, nis gellid yn gyfiawn ei gy-huddo o fod yn Arminiad nac yn Ariad." Mae yn ymddangos nad oedd nemawr o gyfeillgarwch rhwng ei ewythr ag ef, oblegid cawn yn un o'r dydd-lyfrau y sylw canlynol:—"Heddyw bu'm yn pregethu yn Cefn-coed-y-cymmer. Nid wyf yn cofio i mi fod yn y lle hwn o'r blaen er's deng mlynedd." Mae yn rhaid fod rhyw radd fawr o oerni rhyngddynt, cyn fod yr ewythr wedi bod ddeng mlynedd heb bregethu yn mhulpud ei nai, pryd yr oedd yn cyfaneddu o fewn wyth milldir iddo. Anfynych iawn hefyd y crybwyllir fod Phillip Charles yn pregethu yn Mhenmain.

David Davies, mab Mr. P. Dafydd. Derbyniwyd ef i athrofa Abergavenny, yn Ionawr 1759. Bu am ryw faint o amser yn weinidog yn Bieceter, yn sir Rhydychain. Ymddyrysodd yn ei amgylchiadau, a bu farw mewn sefyllfa annymunol iawn, yn 1775. Cofnoda ei dad torcalonus