Tudalen:Hynafiaethau Nant Nantlle.pdf/61

49 wonibynol sô oerâidd,ao nid oedd ei serch hyd yn nod ab ei deuln, yn. 'frysliog ag arwynebol, ond fel yr eígíon yn ddwfn a llonydd. Yroedd rhyŵ fath o-yswillod yn'nglyn wrtho mewn cyfarfodydd cyhoeddus ; ,end gartref yn ei gynefn iraddodai ei sylwadau ŷn rhwydd a naturiol iawn. Yr oedd ei gyfeillgarwch yn werth cymeryd trafferth i'w fedd- dannu, oblegld meddiant parhaus fyddaì, ac yn aîtr o osod bri ar y aawl - lwyddai. Cynwysa teulu y bardd unwaith, heblaw eì briod, bedwar o blant, sêf tsir merch ac un mab. Wedi eu gweled oll ym tyfu iîyny gwanwyn tyner einioes, gorfu arno edrych arnynt ì gyd ond un, yn “gwywo yn y darfodedigaeth. Yr oedd drylliad y rhwymau tyner â'i “unai, â'i briod, â'î blant yn cteu y fath ing meddyliol hîraethus nad all mebofeddwlllai nag a feddai ef ei deimlo, Ei ddwy ferch hawddgar a. gÌan, a'u mam, a'i fab, sef ei unig fab, y dysgedig a'r athrylithgar James Ebenezer Thomas, a gludwyd trwy y porth ì fynwent Beuno, lle gor- phwysmt ar gyfer el dy. Ei ferch hynaf, Mrs, Davies yr Hendre Bach. yn unîg a'ì goroesoedd; ac y mae hithau er's blynyddoedd bellach. wedì eu dilyn i'r un orweddle lonydd. Gadawyd y.bardd yn mlynyddoedd olaf eì oes yn unig; ond yn swr y m&e yr holl deulu, yn dad, mam, chwiorydd, a brawd, yn ddystaw a thawel wrth fur deheuol Eglwys deunoBant. Nis gallwn oegoíy brofedigaeth o ddyfynu geirisu un o'i fywgrafíwyr, y rhaî a roddant ddesgrifiad cywir a tharawiadol o gyflwr bardd Clynnog Fawr yn nghanol unigrwydd blynyddoedd olaf eî oos, Yr oedd y pryd hwnw yn nyfroedd dyfnion trallod oherwydd colli ei ' anwyliaîd, yn byw wrtho eî hun, a chadeiriau gweigion o'i ddenu yn aíl enyn el alwr bob edrychiad a roddai arnynt ; ac î fagu y pruddglwyf nid oeg odîd haiach man yn Nghymru n&Chlynnog Fawr , pentref bychan cysglyd, beddrodau saint hen a diweddar yn nghor Beuno gerllaw, afhu- draw î hyny yr eigion cwynfanus yn ymgyro yn dragyfyth yn erbyn etchwynìon eì wely; y Wyddfa benfosl gan henaint yn y pellder o'r &u cefn; ac ar y naill law wastadedd marwaidd yn ymtatyn amryw filldir oedd, tra y gwelir ar y llaw arall fynyddau hirddaint yr Eifl eilwgus. Y mae y Llan gwledig, haf a gauaf, fel pe wedi eì offrymu ì swyn gyf- aredd yr hunllef; sciddyn o anianawd ddwys-fyfyriol Eben Fardd, a. than eî ofidìau dygn, diau fod oi brudd-der yn ddwfn ac arteithiol yn y îath le. Y mae rhifedi a theilyngdod y rhan fwyaf o gyfansoddiadau Eben Fardd yn adnabyddus ì bawb, fel mad rhaid eu crybwyll yma. 'Eieteddodd dair gwaith yn nghadaír yr Eisteddfod, ìî dderbyn. yr anrhyd- ',edd uwchaf allai eì genedl roddi iddo, a chydnebydu lluaws mawr o bbrìf Ienerion Cymru y dylasii gael gwneyd hyny iddo fwy o weithiau. Fel beirniad nì amheuodd neb erioed êi fedrusrwydd na'i gywirdeb, er fod eî uedd yn gogwyddo yn fwy at ganmol rhagoriaethau nac edliw beiau. Gellid ysgrifenu llâwer hefyd am bnrdeb eì farddonìaeth, Digon yw âyweyd na chyfansoddodd Eben Fardd, hyd y gwyddys, linell erioed y bu achos Mdo edifarhau na chywilyddio ohoni yn eì funudau olaf a Gifrìfolaf; ac fel aelod eglwysig a blaenor, yr oedd mor gyson s rheol- aìâdd, hnnanymwndol ac efengylaidd ei ysbryd, sg y gall creadur anmher- ffaith bron fod. Yr oedd eî serch yn anghorddol » dwfn'ai hen fynwent; p