Meistres Delyth ei hun mor hunanfeddianol fel y dechreuodd rwygo llawes ei gwisg i gael gweld beth oedd natur a maint y clwyf.
Wedi gweld achosydd yr holl gynhwrf, ynghyda'i ganlynwyr, yn ddiogel yn nwylaw'r awdurdodau, daeth Meistr Cradoc a'i amddiffynydd yn syth i ganol y cylch oedd wedi ei ffurfio o amgylch y foneddiges ieuanc ddieithr, a phan welodd yr olaf y gwaed yn rhedeg o'i braich, a neb yn gwneyd dim i'w chynorthwyo, meddianwyd ef gan deimladau rhyfedd, ac heb aros munud i ofyn cwestiwn i neb, gafaelodd yn y fraich glwyfedig fel un yn hollol gyfarwydd â gwneyd pethau o'r fath, ac heb gymaint a gofyn ei chaniatad, erchodd i'r ferch ieuanc eistedd ar fainc gyfagos, a phrysurodd fel un yn deall ei waith yn drwyadl i olchi a rhwymo y clwyf. Ymhen ychydig, yr oedd wedi symud. pob arwydd o'r gwaed oddiar ei gwisg, wedi gosod y fraich glwyfedig yn gysurus, wedi llwyddo i gael gan Meistres Kyffyn. i yfed rhywbeth o gostrel oedd yn digwydd bod yn ei logell; ac wedi ei gosod i eistedd rhwng ei dad ac yntau mewn cerbyd oedd yn eu haros ar ymyl y dorf, gyda'r forwyn a'i was ei hun y tu ol, gyrrodd y cerbyd yn gyflym i gyfeiriad Casnewydd. Teithiasant yn agos i filltir o'r ffordd cyn i'r un ohonynt ddweyd. gair.
Pan oedd y distawrwydd wedi dod yn boenus, a Meistres Delyth wedi gwneyd ei meddwl i fyny i'w dorri â rhyw ofyniad, bydded y canlyniadau both fyddent, rhagflaenwyd hi gan yr hen foneddwr, yr hwn a ofynnodd i bawb ohonynt yn gyffredinol,—
"Pwy oedd y gwaelddyn yna fu mor agos i wneyd ei hun yn lofrudd ddwywaith heddyw?"
Atebwyd ef gan y gwas, yr hwn, mae'n debyg, oedd yr unig un yn bresennol wyddai ddim am dano,—
"Nai ydyw i Syr Nicholas Kemys o Gefn Mably. O leiaf, dyna fel yr adnabyddir ef yn y sir. Ond nid yw yn debyg mewn dim i'w ewythr teilwng, yr hwn a berchir gan bawb. Rhyw ysgelerddyn yw y nai sydd yn treulio'i holl fywyd mewn oferedd. O'r braidd y mae yna unrhyw weithred gythreulig yn cael ei chyflawni yn y sir nad yw ef yn dal rhyw gysylltiad â hi. Dywed. y rhai sydd yn ei adnabod nad oes yr un pechod y gall dyn ei gyflawni nad yw ef yn euog o hono. Ac ar ol ei weld a'i glywed heddyw, y mae yn hawdd credu mai un felly ydyw."
