Pennod VI.
TREIODD Meistr Ifor Owain bob dyfais allai yn ystod y mis ddilynodd ei gyfarfyddiad a'i ymddiddan â Wil Pilgwenlly, i gael golwg ar Meistres Delyth Kyffyn, ond trodd ei holl ymdrechion yn fethiant llwyr.
Nid oedd yn ŵr ieuanc hawdd ei orchfygu, fel y gwyddai llawer fu yn ymdrechu âg ef mewn cysylltiad â gwahanol faterion. Yn wir, yr oedd yn adnabyddus i'w gyfeillion fel yr un ar yr hwn y dibynent i gario llawer cynllun anhawdd i derfyniad llwyddiannus, ar ol i bawb arall o'u nifer ei roi fyny fel un amhosibl. Ond yr oedd y "tri aderyn" oeddent wedi penderfynu cadw porth Castell Casnewydd yng nghau yn ei wyneb wedi profi eu hunain, mor bell, yn drech nag ef.
Meddyliai weithiau am ymgynghori à "Ffwl Sesyl Ifan " ynghylch pa gwrs i gymeryd. Ond er y credai y gwnai Wil gydymdeimlo âg ef, a'i gynorthwyo yn effeithiol, ofnai gael ei wawdio ganddo am ei fethiant. A dweyd y gwir, nid oedd am addef iddo ei hun ei fod wedi methu mewn unrhyw fath of ymdrech, gyda Breddyn Kemys fel gwrthwynebydd.
Ond nid y methiant hwn, er ei fod yn lled chwerw i'w ddioddef ar y pryd, oedd yn poeni fwyaf ar ei feddwl y dyddiau hynny.
Wrth adolygu ei argraffiadau o Delyth Kyffyn, yr oedd ei awydd am ei gweld drachefn, mor barhaol ac angerddol, nes yr oedd pob mwynhad arall yn diflasu oherwydd ei fethiant i'w ddiwallu. Nid oedd am addef iddo ei hun ei fod yn caru Delyth, ac eto methai roddi un esboniad arall ar ei deimladau tuag ati. Meddyliai am dani y peth olaf cyn mynd i gysgu yr hwyr, a'r peth cyntaf ar ol dihuno y bore. Oni bai am un peth, ei Phabyddiaeth, buasai wedi ymostwng yn hollol a llawen i'r swyn daflasai hi dros ei fywyd, ac wedi dweyd wrtho ei hun a phawb ereill,—
"Y hi yw fy ffawd, meistres fy enaid. Rhaid i mi ei chael, neu trengaf yn yr ymdrech."
Ond yr oedd yn Babyddes! Pabyddes oedd yn barod i amddiffyn Siarl a Laud yn eu gwaith yn gorthrymu gwlad ac
