Gan newid ein newyddion sydd genym mewn ystôr,
Tra'n croesi eigion amser fel llongau ar y môr;
A d'wedir fod eu clociau yn ardal Hud a Rhith,
Fel mae'n rhesymol iddynt-bob un yn troi o chwith!
*******
Mae llawer math ohonynt yn crwydro ar eu hynt,
Rhai'n marchog cefn yr afon, ac eraill wàr y gwynt;
Disgyna un ar hamoc y llongwr ar yr aig,
A dengys iddo'i gartref, a gwyneb hoff ei wraig;
Disgyna'r llall ar filwr gwsg ar yr eigion hallt,
A dengys iddo'r eneth sy'n cadw'i gudyn gwallt;
Gwna'r llall ei ffordd i'r fynwent, a dug eich plentyn gwyn
Gladdasoch er's blynyddau yn mhriddell oer y glyn,
I gydied am eich gwddwf â'i freichiau gwynion bach,
Gan edrych trwy eich llygad, fel pe b'ai'n fyw ac iach!
Gwneiff un ei ffordd i'r carchar trwy dyllau ugain clo,
A dyry ddwylaw rhyddion i lofrudd ambell dro.
Aiff un at wely'r Esgob sy'n tynu at ei gant,
A dug ef i Rydychain i chwareu gyda'r plant.
Breuddwydion! O, Breuddwydion yw'r lladron pena' 'rioed,
Ant tros y wal ddiadlam, fel brain tros lwyn o goed.
I'r gwan a'r cystuddiedig gorphwystra gwynfyd rônt:
A thros y wal ddiadlam yn ol trachefn dônt
I gipio rhyw hen gybydd ar wibdaith trwy ei hûn
At gist o aur a guddiwyd gan rhywun fel ei hun.
Chwi gredwch y gwirionedd os credu hyn a wnewch-
Yr hyn a gerwch fwyaf bob amser ganddynt gewch:
Os gwelodd fy Mrenhines myfi yn ardal wen
Breuddwydion pur ei chalon, gwyn fyd na buasai 'mhen
Yn nes i'r ardal hono, yn teimlo gwres y fron
Deyrnasa ar fy nghalon-heblaw y deyrnas hon."
Hyderwn fod yn mysg ysgrifau annghyhoeddedig y bardd luaws o gyfansoddiadau o gyffelyb deilyngdod i'r rhiangerdd uchod, ac yr argreffir hwynt oll yn ddioed; ac os felly, y mae gwledd yn aros y darllenydd Cymreig na ddodwyd ei melusach ger ei fron er's llawer blwyddyn. Bydd rhai yn synu, efallai, na buasai ef ei hun wedi eu cyhoeddi yn ystod ei fywyd; ond eu cadw yr ydoedd ar gyfer cael argraffiad newydd a chyflawn o'i holl waith. Gobeithiai yn gryf weled cyflawniad ei ddeisyfiad hwn, trefnodd a chynlluniodd lawer at ei ddwyn oddiamgylch; ond y swyn a dorwyd gan y dyryswr mawr.
