IX
YR ARTH WEN
1. MAE eirth duon a llwydion lawer yn y byd, o Rwsia i'r India a Ceylon, yn yr Hispaen, ac yn yr America, yn Syria a Phalesteina.
Ond, yn rhyfedd iawn, ymysg mynyddoedd rhew y Pegwn y ceir yr arth fwyaf, sef yr Arth Wen. Nid oes yno ddeilen werdd i'w gweled, heb sôn am forgrug gwynion a mêl gwenyn,—hoff ddanteithfwyd yr eirth eraill. Yno nid oes ond talpiau o rew noethlwm, a nos dros yr holl wlad trwy fisoedd y gaeaf. Ond y mae yno ddigon o bysgod, ac ar forloi, yn bennaf, y mae'r sirth yn byw.
2. Y mae'r Arth Wen yn greadur cryf ac anferth. Y mae weithiau'n naw troedfedd o hyd, yn gydnerth, ac yn ffyrig. Nid yw'n hollol wen; rhyw felynwen ydyw, o liw hufen. Gwelir hi'n crwydro'n hamddenol ac a frosgo dros y talpiau rhew i chwilio am wyau adar, neu hyd wyneb rhewedig y môr i wylio morlo'n dod at dwll yn y rhew i anadlu. Er cadarned a ffyrniced yw, gall un Escimo, a'i wedd o gŵn, ei hymlid a'i lladd. Bwytânt ei chig yn awchus.
