y byd a allodd gyfansoddi darluniad iawn o'r daran yna glywais i 'rwan. Glywaist ti linellau Dafydd ab Gwilym erioed, Walter?" gofynai, gan droi at y Cymro. "Naddo, sut y maent?" atebai yntau.
"Ha, dywedodd am y daran, ei bod
Yn gwlawiaw croewlaw creulawn,
A phoeri mellt yn ffrom iawn.'"
"Dyna ddarn!" efe a ychwanegai. "Ond—ond—dyma fy synwyrau'n dianc!—maent yn rhedeg ymaith ar garlam gwyllt!—daliwch nhw bobol!" ac estynai ei ddwylaw, fel pe buasai'n ceisio dal rhywbeth rhag dianc.
Yna trôdd at y meddyg drachefn, a gofynodd yn wyllt,
"Welaist ti hi, Ifan? y fath gorph! —y fath wynebpryd! —y fath droed! —y fath lais!—ond, uwchlaw pob dim—y fath lygad! Onid yw hi'n glws, Walter?" gofynai drachefn, gan droi at y Cymro hwnw.
"Ydyw anghyffredin," atebai yntau.
"Ond, sut na ddeuai hi yma? Ydyw hi ddim yn gwybod fy mod yn ei dysgwyl?"
"Ydyw, siwr, ac y mae hi am ddyfod yn bur fuan; treiwch chwithau i ymdawelu tipyn i aros iddi ddyfod."
"Beth?—beth?—aros iddi ddyfod! Pwy, pwy? Ah! Ffrederic," meddai, gan droi at un dyn arall oedd yn yr ystafell—"I ba beth yr hudaist di dy fwldog yma, dwad? Ifan cadw fo draw, wnei di? Edrych fel y mae o'n ffrothio o gwmpas ei geg! Fel yna y bydd cwn cynddeiriog bob amser cyn neidio a brathu!"
"Nid oes yma yr un ci," ebe'r Cymro.
Oes, y mae— mae—gwelwch!—oes! Clywch o'n chwyrnurwan! Dyma fo'n dyfod—Ifan Llwyd, Bili Vaughan cadwch o draw—cadwch o draw! Estynwch y gleiffon yna i mi—mi dalaf i'w gwman o!'rwan!" llefai, gan ymdrechu â dillad y gwely, fel pe y buasai mewn ymladdfa fawr â rhywbeth. "Dyna fo!" gwaeddai drachefn—dyna fo! Mi a'i tagais—y diafi melldigedig!! Mae o wedi trengu—wedi trengu—wedi trengu!"
Wedi hyn, bu'n llonydd am tua chwarter awr. Ac yna llefodd drachefn mor uchel nes y rhaid fod y bobl o'r heol wedi ei glywed, ac yn y fath fodd arswydus, nes yr oedd ei lais yn treiddio fel iasau rhewedig trwy gnawd pob un yn yr ystafell—" Ewch ymaith, gnafon! ddiafliaid!" gan ymdrechu a'r dynion oeddynt yn ei ddal. "A ddaethoch chwi yma i fy mwrdro? Ha—a—а—а!" A syrthiodd yn ol drachefn ar wastad ei gefn fel pe buasai rhywun yn ei dagu.
